Recensie

Van Helsing (2004)

Monsterjager Gabriël van Helsing neemt het op tegen onder meer Dracula, The Wolfman en het monster van Frankenstein – toch niet de minsten. Helaas is het resultaat zwaar teleurstellend.

in Recensies
Leestijd: 4 min 12 sec
Regie: Stephen Sommers
Cast: Hugh Jackman (Gabriël van Helsing), Kate Beckinsale (Anna Valerious), Richard Roxburgh (Count Vladislaus Dracula) e.a.

De blockbuster-zomer is begonnen! Eerste film op het lijstje: Van Helsing, de action-adventure met een horrortintje van Stephen Sommers, de man die ons eerder The Mummy en The Mummy Returns bracht. Hoewel de setting van Van Helsing misschien verschilt van de beide mummie-films, is de opzet praktisch het zelfde: een stoere held moet het opnemen tegen een stelletje griezelige schurken. In Van Helsing neemt de monsterjager Gabriël van Helsing het op tegen onder meer Dracula, The Wolfman en het monster van Frankenstein – toch niet de minsten. Helaas is het resultaat zwaar teleurstellend. Van Helsing is typisch zo’n film waarvan de trailer beter is dan de film zelf. Twee minuten explosieve actie is leuk. Ruim twee uur explosieve actie, zonder een behoorlijk verhaal of interessante karakters, is simpelweg stomvervelend. Je krijgt er hoofdpijn van bovendien. Van Helsing exploreert de irritatie- en pijngrens van zijn publiek en doet je bijna terugverlangen naar The Mummy Returns. En dat is geen goed teken.

Hugh Jackman speelt Van Helsing – een soort duistere versie van James Bond, compleet met vernuftige gadgets – een vampirehunter opererend voor een geheim broederschap die de wereld beschermt tegen allerhande monsters. Na een spectaculair gevecht met Mr. Hyde op de Notre Dame in Parijs, wordt Van Helsing naar Transylvania gestuurd, om daar de confrontatie aan te gaan met Dracula (Richard Roxburgh) en zijn bruiden. Deze blijken het gemunt te hebben op Anna Valerious (Kate Beckinsale) en haar familie. Anna’s broer Velkan (Will Kemp) is gebeten door een weerwolf en is gedoemd om iedere nacht als The Wolfman, in opdracht van Dracula, op zijn eigen zus te jagen. Gelukkig is daar onze held Gabriël, die Anna bijstaat in haar gevechten. Ondertussen zitten Dracula en zijn vrouwen niet stil: het hele kasteel hangt vol met de nazaten van de graaf. Na mislukte experimenten met The Wolfman, blijkt Dracula het monster van Frankenstein (Shuler Hensley) nodig te hebben om zijn duizenden nakomelingen tot leven te wekken. Talloze gevechten en achtervolgingen leiden uiteindelijk tot de climax van de film: een gevecht tussen Van Helsing en Dracula.

Er lijkt in Hollywood een soort vaste formule te bestaan voor de action-adventure film. Bijna alle films uit dit genre volgen hetzelfde stramien. Sommers deed dit al in The Mummy en The Mummy Returns, en in Van Helsing doet hij niet anders. Men neme een stereotiepe held, een welgevormde jongedame en een comic sidekick, en zet deze tegenover een stel schurken. Maak de karakters zo plat en cliché mogelijk zodat het publiek precies weet waar het aan toe is, en verberg het ontbreken van een degelijk plot onder een hoop herrie en computergraphics. Het resultaat: dodelijk saaie en voorspelbare films. Het lijkt wel alsof de grote investeerders geen geld durven te stoppen in originele projecten, want stel je toch voor dat deze zouden afwijken van de geijkte formule! Creativiteit moet wijken voor dure special effects. Films als Van Helsing worden gemaakt puur vanuit financieel oogpunt (een sequel zal waarschijnlijk snel volgen, ongetwijfeld volgens het zelfde recept). Gooi er veel special effects in, knal er een flitsende marketingcampagne tegenaan, en je bent binnen. Hoe lang moet dit nog doorgaan? Mensen, ga niet naar Van Helsing! Boycot dit soort lege instant-actie, opdat producenten originele projecten durven op te pakken!

Het personage Gabriël van Helsing is losjes gebaseerd op de legendarische Nederlandse professor Abraham van Helsing uit het boek Dracula van Bram Stoker. Regisseur Sommers vond de naam Abraham echter niet bij het personage passen. In het meinummer van het Britse filmblad Empire zegt hij hierover: “Right off the top, I knew I didn’t like the name Abraham. I just didn’t like it. I couldn’t name my lead guy Abraham!” Na het zien van Van Helsing kun je echter concluderen dat de naam wel het laatste is waar Sommers zich druk om hoefde te maken. Al had de hoofdfiguur Indiana Jones geheten – een goed voorbeeld van een action-adventure held die wél tot de verbeelding spreekt – het had de film niet kunnen redden.
Van Helsing heeft personages platter dan een dubbeltje; oninteressante poppetjes die figureren in een lawaaierig gotisch computerspel. Het verhaal boeit niet – dit is vooral te wijten aan de onlogische en niet-uitgewerkte plotwendingen. De dialogen zijn ongelooflijk onnozel. De humor van het niveau American Pie en slecht getimed bovendien. De schrikeffecten, de actie, de spanning; het is één lange – veel te lange – aaneenschakeling van alle filmclichés die men bij elkaar kon schrapen, uitmondend in een slot dat nog het meest weg heeft van een kitscherig schilderij van een huilend hertje. Wat blijft er dan over van de film? Dat wat de Amerikanen ‘eye-candy’ noemen: veel special effects en groots opgezette decors. Maar dit maakt nog geen goede film. Na het zien van Sommers’ film zou je bijna willen zeggen: in tegendeel! Behoefte aan eye-candy? Ram dan zuurstok in je oogkassen in plaats van dat je geld en tijd verspilt aan Van Helsing.