The Founder
Recensie

The Founder (2016)

De ontstaansgeschiedenis van McDonald’s met Michael Keaton in een weergaloze hoofdrol als slinkse zakenman.

in Recensies
Leestijd: 4 min 27 sec
Regie: John Lee Handock | Cast: Michael Keaton (Ray Kroc), Nick Offerman (Dick McDonald), John Caroll Lynch (Mac McDonald), Laura Dern ((Ethel Kroc), Patrick Wilson (Rollie Smith), Linda Cardellini (Joan Smith), e.a. | Speelduur: 115 minuten | Jaar: 2016

Achtenzestig jaar bestaat McDonald's nu. In die tijd is het bedrijf met het kenmerkende 'Golden Arches'-logo uitgegroeid tot hét synoniem voor fastfood. Kenmerk van de franchiseketen is dat hun voedsel waar ook ter wereld hetzelfde smaakt, of je nu in een klein stadje in de Himalaya je bestelling plaatst of in de rook van het Louvre in Parijs. Het bedrijf was een pionier in het ontwikkelen van technieken en strategieën om binnen een halve minuut de klant van zijn hamburger, frietjes en milkshake te voorzien. Dit kwam tot stand in de late jaren veertig, in een tijd waarin het grillen van een burger doorgaans een minuut of tien duurde en je dus lang op je voer moest wachten als je in de rij stond. De impact van McDonald's op de wereld is enorm geweest al is deze nu wat tanende. Zo is er zelfs een zogenaamde Big Mac-index, ontwikkeld door het gerenommeerde tijdschrift The Economist vanuit de gedachte dat de beroemde dubbelburger overal ter wereld hetzelfde is maar wel verschillende waarde in koopkracht kan vertegenwoordigen.

Elk succesverhaal heeft zijn oorsprong en dat van McDonald's wordt uit de doeken gedaan in de biopic The Founder, waarin de heerlijk schmierende hoofdrol is weggelegd voor Michael Keaton. Hij speelt colporteur Ray Kroc die er grote moeite mee heeft om zijn revolutionaire milkshakemachines aan de man te brengen. De Verenigde Staten zijn vergeven van de burgerrestaurant en diners, maar niemand heeft zin om met Kroc in zee te gaan, hoe glad hij zijn verkooppraatjes ook maakt. Kroc kan zijn oren niet geloven als er een burgerboer in Californië een gigantische order plaatst. Hij besluit uit nieuwsgierigheid een kijkje te gaan nemen en maakt kennis met de broers Dick en Mac McDonald, die een methode hebben ontwikkeld om aan de lopende band hamburgers te produceren die ook nog eens in de smaak bij de consument vallen. Kroc kan wel een succesje gebruiken en weet de broers te overreden met hem in zee te gaan. Voorwaarde is wel dat de burgerbroers alle touwtjes stevig in handen houden.

Met zijn vijfde speelfilm schetst John Lee Hancock de wervelende ontstaansgeschiedenis van een regelmatig omstreden miljardenbedrijf, dat niet alleen symbool staat voor succes maar ook voor de steeds lijviger wordende Amerikaan. Hancocks lezing naar het scenario van Robert D. Siegel, de man achter The Wrestler, laat zich bekijken als de verfilming van een spannend jongensboek dat van meet af aan enkel uit successen lijkt te bestaan. Maar schijn bedriegt ook hier. Het enkelvoud in de titel doet al vermoeden dat niet de twee McDonald-broers, maar Kroc de daadwerkelijke oprichter van het hambugerconglomeraat is. Waar het aanvankelijk nog allemaal vriendschappelijk verloopt en Kroc naar de wensen van zijn twee zakenpartners luistert, groeit het venijn recht evenredig met de uitbreiding van het concern. Het door de gemoedelijke toon wat kabbelende narratief krijgt vanaf dat moment een flinke oppepper en Hancock toont ermee aan dat gewiekst zakelijk instinct de enige weg naar succes is. Kroc gaat met alles en iedereen aan de haal en dat levert in alle tragiek voor de benadeelden amusante momenten op.

Voor Keatons spel opent dit perspectieven. We weten van meet af aan dat Kroc niet een lieve meegaande zakenman is, maar het schetsen van zijn burgerlijke thuissituatie werpt een rookgordijn op dat lang blijft hangen. Maar ook als dit optrekt is het nog een tijd lang de vraag of Kroc nu handelt vanuit een benarde positie of simpelweg een rasopportunist is. Deze kwestie wordt gaandeweg beslecht terwijl Hancock zijn personages de duimschroeven aandraait. Niet alleen voor de McDonald-broers staat er steeds meer op het spel, ook Kroc neemt grotere risico's en wint aan arrogantie. Vanwege de grote naamsbekendheid van de fastfoodketen hoeft Hancock zich niet te richten op het imago ervan. Hij maakt duidelijk hoe baanbrekend het bedrijf te werk is gegaan, om zich vervolgens helemaal op de karakterontwikkelingen en de vetes die zij opwerpen te kunnen richten.

De glans van Keatons personage gaat er naarmate de tijd verstrijkt wel wat vanaf. Is hij in het begin vooral een man die je wel wat voorspoed toewenst, uiteindelijk ga je een aversie tegen hem ontwikkelen. Je voelt je bij de neus genomen, maar dat is precies waar de makers op uit moeten zijn geweest. De kwestie of Kroc nu gewoon slim of gehaaid is blijft voortdurend boven de materie hangen, zonder dat de gemakzucht van de scenarist toeslaat. Je moet toch toegeven dat Kroc het heel handig heeft aangepakt, al vallen er bij de ethische kanten van zijn methodiek nog de nodige vraagtekens te plaatsen. Na zijn recente rollen in hoogstaande producties als Birdman en Spotlight demonstreert Keaton maar eens hoe veelzijdig hij als acteur is en zijn vakkundige spel voorkomt dat Kroc voorspelbaar wordt. Hij blaakt van het zelfvertrouwen en het doorzettingsvermogen, die alleen maar toenemen naarmate zijn acties vruchten beginnen af te werpen. Zijn medestanders hebben hierbij het nakijken. The Founder is plotmatig niet enorm verrassend en het verloop van de samenwerking tussen Kroc en de McDonalds mag min of meer als bekend verondersteld worden. Het draait hier primair om de weg naar het succes en die is hobbelig en vol valkuilen.