Recensie

Posoki (2017)

De problemen van de Bulgaarse maatschappij verteld vanuit taxi's. Krachtig en grimmig drama.

in Recensies
Leestijd: 2 min 44 sec
Regie: Stephan Komandarev | Cast: Dimitar Banenkin (Banov), Vasil Banov (Kosta), Ivan Barnev (Vlado), Assen Blatechki (Joro), Sofia Bobtcheva (Mimi), Stefan Denolyubov (Nikola), Dobrin Dosev (Andrei), e.a.| Speelduur: 103 minuten | Jaar: 2017

"Jouw god heeft ons land al jaren geleden verlaten, samen met een derde van de bevolking", briest een passagier van een taxi die op weg is naar zijn harttransplantatie in het ziekenhuis. De chauffeur is overdag priester en 's avonds taxichauffeur. God heeft geen genade met de Bulgaren, zo lijkt het. De passagier is in korte tijd zijn vrouw en zaak verloren. In beide gevallen vanwege geldproblemen.

Armoe en de onmacht die daaruit voortvloeit, zijn de grote gemene delers in de verhalen die voorbijkomen in het Bulgaarse mozaïekdrama Posoki. Dat de taxi het toneel kan zijn van ontroerende maar ook schokkende verhalen bleek al in de Nederlandse realityserie Taxi, waarin Maarten Spanjer en later Joris Linssen een afspiegeling van de Nederlandse samenleving op de achterbank mochten verwelkomen.

Filmmaker Stephan Komandarev pakt je al vanaf de eerste scène bij de lurven. Chauffeur Manol brengt zijn dochter naar school, pikt een jong meisje op dat prostituee blijkt te zijn en zit ook nog eens diep in de financiële problemen. Met de bankier is hij verwikkeld in een ernstig conflict. Uit pure wanhoop neemt hij een drastische beslissing die de rest van zijn leven zal domineren.

De gebeurtenis komt terug in de vele radio's van de taxi's die rondrijden in de Bulgaarse hoofdstad Sofia. Een praatprogramma laat luisteraars reageren op de ontwikkelingen in de stad en de actie van Manol houdt de gemoederen flink bezig. De meningen lopen sterk uiteen, maar zijn vrijwel allemaal terug te voeren op de hoge mate van ontevredenheid van de Bulgaarse inwoners. De verschillen tussen arm en rijk worden steeds groter, maar ook de vluchtelingen worden tot zondebok gemaakt.

De problematiek die Komandarev aankaart wijkt niet af van die in veel Europese landen. Dit maakt Posoki tezamen met de kleine en grote verhalen rondom taxichauffeurs invoelbaar. Soms gebeuren er kleine dingen, maar vaker hebben discussies tussen klanten en chauffeurs een grotere impact. De verhalen hebben gemeen dat pure overlevingsdrang meestal de hand heeft in de beslissingen van de betrokkenen.

Omdat Komandarev er zo veel nuance inlegt en er eigenlijk geen goede of kwade kant aan te wijzen is, krijgt zijn drama een bijzondere gelaagdheid. Mozaïekfilms hebben nog wel eens de neiging om gefragmenteerd of onsamenhangend te zijn, maar hier vormen de personages en hun sores een prachtig geschakeerd geheel. In relatief korte tijd weet de filmmaker ongekend sterke situaties neer te zetten, waarbij een fijne lijn tussen bedachtzaamheid en instinctief gedrag bestaat.

Het grauwe nachtelijke Sofia vol lelijke neonlichten, aftandse betonnen gebouwen en vuilnishopen langs de kant van de weg vormt het decor van deze bijzondere Oost-Europese collage. De cameraman zit vaak naast de chauffeur, wat het intieme karakter extra benadrukt. Komandarev reed duizenden kilometers rond om inspiratie op te doen. Bij het nachtelijke rondrijden zag hij drie soorten voertuigen: ambulances, politieauto's en taxi's.

Posoki is het eerste deel in een drieluik, over de taxi, om de moderne Bulgaarse maatschappij aan de kaak te stellen.Het is een confronterend, ruw uitgewerkte kijk op universele thema's, die zich afspelen in een land dat na het juk van het communisme met nieuwe problemen wordt geconfronteerd.