in Recensies
Update:
Behalve als geschikte locatie voor een drugslab wordt Limburg vaak overgeslagen in het Nederlandse filmlandschap. De misdaadkomedie Fabula herstelt die status in ieder geval voor twee boeiende uren. Michiel ten Horn zet zijn schep in de Limburgse klei en graaft diep in het verleden van de streek. Ingenieus worden verhalen van toen en nu verweven en uitgeplozen door Fedja van Huêt in de rol van 'gebore verlerer' Jos.
Het leven van Jos is een puinhoop. Het huwelijk van de crimineel van de oude stempel staat op springen, hij heeft tienduizenden euro's schuld bij de lokale kroegpenoze en van zijn Turkse schoonzoon Özgür wil hij niets weten. Alle rampspoed die zijn familie treft, zou volgens zijn doorgedraaide vader Lei voortkomen uit een familievloek, die zich over vele generaties uitstrekt. Ook Jos en zijn heroïneverslaafde broer Hendrik ontkwamen er niet aan. Het resultaat: twee uitgedoofde boefjes, op zoek naar een uitweg.
De drang van Jos om weer 'een grote speler' te zijn, loopt dramatisch in de soep wanneer een drugsdeal uitmondt in een schietpartij. Om alles weer recht te zetten, begint Jos aan een roadtrip die hem door alle hoeken en gaten van de Limburgse heuvels leidt. De zoektocht door een warboel van folkloreverhalen en halve geschiedenissen heeft veel weg van O Brother, Where Art Thou?. Samen met Jos, Özgür en Lei verdwaalt de kijker in de doorkruisende verhalen van Fabula. Algauw blijkt dat de ambities van de film groter zijn dan alleen komedie.
Ten Horn grijpt met beide handen de kans aan om de vele verhalen en legendes rondom Limburg onder de loep te nemen. Duivenfokkers en wietplantages staan zij aan zij met de Bokkenrijders en de Romeinen, wat de rauwe komedie een magisch-realistische tint geeft. Jos trekt zich aanvankelijk weinig aan van al deze zaken, maar toch kan hij de mysterieuze sprookjeswerelden niet ontlopen die zijn leven beginnen over te nemen. Soms vraag je je af of je niet opgesloten zit in een doorgedraaide Eftelingattractie.
Fedja van Huêt en Oostenrijker Georg Friedrich hebben zich speciaal voor de film het Venloos dialect eigen gemaakt, wat de kijkervaring meteen tot een taaltest maakt gezien de vele tongvallen die Nederland en omstreken rijk zijn. Samen met de rolluiken voor de ramen en afgetakelde praalwagens creëert Fabula een intrigerend decor, dat eindelijk de eenheidsworst van de grachtengordel doorbreekt in de Nederlandse komedie. De film reist langs vele locaties, van mijnschachten tot wijngaarden, en zelfs een uitstapje naar India. Al deze plekken bieden verhalen die ons verbinden met het verleden en ons aarden in het heden, maar hoeveel ervan moeten we geloven?
Fabula is door en door een regionale film, maar raakt toch universele vraagstukken over culturele identiteit en zelfwaardering. Ten Horn breekt systematisch heersende narratieven af en erkent de vele lagen chaos waar je doorheen moet ploegen totdat je op iets inzichtelijks stuit. Het smaakt als iets nieuws, niet als de welbekende schotels over Limburg als een vergeten en verloederd gebied. Het is een plek van samenkomst, van verandering, van de culturele blend van binnen- en buitenland waarvan Özgürs uitvinding van de 'baklavlaai' de kroon spant.
Tijdens de zoektocht van Fabula sla je soms een zijpad in, rijd je een stukje terug, of verdrink je bijna in de drassige grond van de Peel. Wat het slingerende plot betreft, doet de film denken aan Ten Horns eerdere coming-of-agefilm Aanmodderfakker, waarin de hoofdpersoon ook op zoek was naar zichzelf. Met Fabula waagt Ten Horn de sprong naar een veel groter identiteitsdilemma, met komische kunde en behoorlijk wat durf. Het resultaat is even imperfect als het thema, maar daarmee bewijst Ten Horn zich als een van de meest veelbelovende genrefilmmakers van het land.
Lees ook ons interview met regisseur Michiel ten Horn.
