Het Bombardement
Recensie

Het Bombardement (2012)

Het acteerwerk van Jan Smit is nog het minst grote probleem van deze Titanic-kloon. De finale kan niet meer goed maken dat de oorlog is gedegradeerd tot bijzaak.

in Recensies
Leestijd: 4 min 2 sec
Regie: Ate de Jong | Cast: Jan Smit (Vincent), Roos van Erkel (Eva), Mike Weerts (Chris), Gerard Cox (hotelmanager), Pieter van de Sman (Dirk Lagerwaard), Monic Hendrickx (Moeder van Eva), Olga Zuiderhoek (Vincents oma), Joost Prinsen (Vincents opa), Aart Staartjes (stem oude Vincent), e.a. | Speelduur: 104 minuten | Jaar: 2012

De keuze voor zanger Jan Smit in de hoofdrol van het oorlogsdrama Het Bombardement wekte op zijn zachtst gezegd verwondering op. Ate de Jong, voor het eerst sinds lange tijd weer eens actief als regisseur van een Nederlandse productie, moest zelfs bekennen dat hij geen flauw idee had wie Jan Smit was. Toen de producenten maar bleven verkondigen dat ze voor de mannelijke hoofdrol van bokser Vincent op zoek waren naar een jongen zoals Jan Smit, antwoordde de regisseur dat ze dan maar gewoon Smit moesten casten. Het Rotterdamse liefdesdrama kampte met wel meer castingproblemen. Musicalster Noortje Herlaar liet verstek gaan voor televisiewerk. Haar rol van de welgestelde Nederlands-Duitse Eva werd uiteindelijk ingevuld door Roos van Erkel. Herlaar heeft zichzelf een ramp bespaard door haar filmdebuut nog even uit te stellen. De casting van de palingzanger is bovendien nog het kleinste euvel waarmee Het Bombardement te kampen heeft. En dat zegt wel wat.

De castingperikelen leverden De Jongs romantische oorlogsdrama in ieder geval flink wat publiciteit op. Met als bijkomend effect dat hierdoor de verwachting hooggespannen waren. De Jong en zijn medescenarist Paul Ruven hebben het script geschreven door er de Titanic-mal op te leggen. Een oude Vincent kijkt in de openingsscène in het hedendaagse Rotjeknor terug op de woelige oorlogsjaren. In zijn jonge jaren is hij een boksende bakkersjongen die ook nog eens een duit bijverdient als piccolo in het hotel van zijn oom. Daar ontmoet hij Eva, die op het punt staat te trouwen met de arrogante Dirk. Het is al van meet af aan duidelijk dat Eva’s aanstaande echtgenoot voor geen meter deugt, wat de deur wagenwijd openzet voor een romance met een jongen van eenvoudige komaf.

De episodes die leiden tot een intense liefde, vluchtpoging en familiebezoekjes met de mooie welgestelde Eva, worden aan elkaar geregen door een voice-over van Aart Staartjes. Hij geeft de oude Vincent een stem en zijn terugblik op de oorlogsjaren worden gelardeerd met archiefbeelden. Door het historische filmmateriaal is het de bedoeling dat we ons een beeld kunnen vormen over de nijpende tijd waarin onze tortelduifjes zich het vege lijf moeten zien te redden. De pogingen van Eva om haar familie te halen en die van Jan om met zijn zieke broer Chris naar Londen te komen worden compleet overschaduwd door al het romantische gewauwel. Op momenten lijkt Het Bombardement een liefdesdrama waarbij de oorlog meer een stoorzender is dan een essentiële dramatische context.

Je blijft namelijk continu het gevoel houden dat je zit te kijken naar een Volendamse zanger en zijn middelbareschoolduits gebekte tegenspeelster die naast een verliefdheid bovenal oorlogje aan het spelen zijn. De Jong wisselt voorspelbaar romantisch gekeuvel af met actiescènes die je met gemak mist als je even met je ogen knippert. Pogingen om er nog iets poldericonisch van te maken – een walsje in een boerenschuur of een lachwekkend dansgevecht met een uit de kluiten gewassen Duitse soldaat – zijn volslagen kansloos door de twijfelachtige setting en aankleding. Het acteerwerk is nog best aardig, al bekken de dialogen niet echt lekker. Smit is geen getalenteerd acteur, maar er valt nog best iets te zeggen voor zijn naturelle voorkomen en zijn dynamiek met tegenspeelster Van Erkel.

Vincent en Eva lijken er door hun geflikflooi weinig weet van te hebben, maar de Rotterdammers en de kijker maken zich op voor het vernietigende bombardement waar dit rammelende liefdesvehikel zijn naam aan ontleent. Om ons eraan te helpen herinneren worden de dagen en later de uren voor ons afgeteld. Als de aanval zich dan eindelijk aandient is Het Bombardement de oorlogsfilm die het al die tijd al had moeten zijn. De Jong pakt uit met een aantal indrukwekkende explosies en actiemomenten die er ondanks het schamele Hollandse budget heel behoorlijk uitzien. Als het stof van de ontploffingen is gaan liggen en de finale wordt ingezet krijgen het overdreven melodrama en vals sentiment dat we even dreigden te vergeten echter weer de overhand.

Ate de Jong heeft in interviews aangegeven dat hij met zijn oorlogdrama een hommage wilde brengen aan onder meer Gone with the Wind en [/i]Titanic[/i]. De vergelijkingen met de epische klassieker van Victor Flemming uit 1939 slaan kant noch wal. Een eerbetoon aan Titanic is het evenmin, want er zijn wel erg veel plotelementen klakkeloos uit overgenomen. Het bombardement op Rotterdam op 14 mei 1940 leidde tot de overgave van Nederland en stortte zo ons land de Tweede Wereldoorlog in. De Zuid-Hollandse havenstad die bijna vanaf de grond af aan weer moest worden opgebouwd en zijn inwoners verdienen veel beter dan het hopeloos geromantiseerde beeld dat in Het Bombardement wordt geschetst.