'Grand Tour': een koppige vrouw achtervolgt haar verloofde door Oost-Azië
Recensie

'Grand Tour': een koppige vrouw achtervolgt haar verloofde door Oost-Azië (2024)

De dubbele reis is niet meer dan een kapstok om allerlei banale filosofietjes aan op te hangen.

in Recensies
Leestijd: 2 min 48 sec
Regie: Miguel Gomes | Scenario: Telmo Churro, Maureen Fazendeiro, Miguel Gomes, e.a. | Cast: Crista Alfaiate (Molly), Gonçalo Waddington (Edward), Cláudio da Silva (Timothy Sanders), Lang Khê Tran (Gnoc), Jorge Andrade (Reginald), e.a. | Speelduur: 128 minuten | Jaar: 2024

De grand tour is een reis langs verschillende steden en gebieden in Oost-Azië. Per stoomboot, trein, draagstoel of op de rug van een paard. Eerst legt Brits gezant Edward (die verrassend goed Portugees spreekt) deze tocht af, op de vlucht voor zijn verloofde die hij al zeven jaar niet heeft gezien. In zijn kielzog volgt Molly (ook zij spreekt en denkt in vloeiend Portugees), die vastberaden blijft haar toekomstige man in de kraag te vatten, ook wanneer zich tijdens de reis een betere kandidaat voordoet.

Het verhaal van Edward en Molly speelt zich af in 1917, maar zwart-witbeelden en eigentijdse opnames in kleur wisselen elkaar af. Regisseur Miguel Gomes doet weinig moeite om de historische authenticiteit te waarborgen. Zelfs in zwart-wit zijn mobiele telefoons, ijskasten en auto's te zien, die met geen mogelijkheid aan het begin van de vorige eeuw zijn te plaatsen. Dit zet de kijker op het verkeerde been. Grand Tour draait niet om een accuraat tijdsbeeld, maar om het vertellen van een verhaal door de ogen van de kunstenaar, met de middelen en mogelijkheden van zijn tijd.

Om dit te illustreren passeren verschillende vormen van uitvoerende kunst de revue. Er zijn traditionele Aziatische marionetten, schimmenspel en martial arts, maar ook karaoke en effecten die alleen in films zijn te bewerkstelligen, zoals het wegpiepen van krachttermen. Het tonen van handelingen die met al eeuwenlang op dezelfde manier uitvoert, zoals het schoonhakken van bamboe of het plukken van lotusbloemen, leert ons dat het tijdperk niet zo relevant is voor het vertellen van een verhaal. Goede verhalen overstijgen de tijd, of zoiets.

Is Grand Tour dan een goed verhaal? Nee, dat niet. De dubbele reis fungeert slechts als een kapstok voor allerlei banale filosofietjes. Soms met een kwinkslag, maar vaker zonder. Een wijze zegt tegen Edward: "Beklim de berg, bekijk de apen. Geef u over aan de wereld. U zult zien hoe genereus ze is." Tegenwoordig noemen we dat gewoon mindfulness, niets diepzinnigs aan. Deze film, waarvoor Gomes een Gouden Palm voor beste regie ontving, is erg pretentieus, zowel in vorm als inhoud.

De vertolkingen van Gonçalo Waddington en Crista Alfaiate als het centrale, maar van elkaar gescheiden duo zijn overdreven, karikaturaal zelfs. Dit is natuurlijk zo bedoeld (en de slotscène maakt dat nog eens duidelijk), maar het gaat al snel irriteren. De karakters van Edward en Molly, hun innerlijke werelden en afgelegde paden, worden tegen elkaar afgezet op een manier die veel diepgang suggereert, maar uiteindelijk resteert een dertien-in-een-dozijnvertelling (letterlijk, want er is te pas en te onpas een voice-over) over nostalgie, de aard van de mens, sociale relaties en lotsbestemming.

Er is niets mis met zulke thema's, maar ze stemmen eerder tot nadenken wanneer het verhaal eromheen niet voortdurend afleidt met gebakken lucht. Visueel heeft Grand Tour zeker zijn momenten, maar uiteindelijk oogt deze ode aan Azië minder mooi dan een willekeurige documentaire op National Geographic. Zonder de interessantdoenerij blijft een lege huls over. Iemand zegt: "De witte man kan de Aziatische cultuur niet begrijpen; het overstijgt hem." Als daar enige waarheid in schuilt, is dit niet de film om dat te bewijzen. De witte man Miguel Gomes overschat zichzelf schromelijk.