in Recensies
Update:
De inspiratiebronnen voor manga en anime kunnen uiterst divers zijn. De creatieve krachten achter deze populaire kunstvormen baseren zich op uiteenlopende bronnen, van klassieke Japanse folklore tot de Westerse en wereldgeschiedenis. Meester Hayao Miyazaki voelde bijvoorbeeld altijd een immense aantrekkingskracht tot een Centraal-Europese setting en het werk van creatieve zielsverwant Walt Disney.
Een van de bekendste mangareeksen is het in de jaren zeventig verschenen The Rose of Versailles. De serie valt in de categorie van de zogenaamde shōjo-manga, een stripvorm die zich kenmerkt door weelderige personages met grote ogen en die zich - om het maar even oneerbiedig te zeggen - primair richt op tienermeisjes. De reeks van Riyoko Ikeda verscheen in 1972 en 1973 in een bekend Japans mangatijdschrift, beleefde enkele jaren geleden een nieuwe populariteitsgolf en werd meerdere keren verfilmd.
De nieuwste animeversie volgt nauwgezet de stripserie van Ikeda en zijn vrije bewerking van het levensverhaal van Marie-Antoinette. Op veertienjarige leeftijd zet de Oostenrijkse prinses voet aan Franse grond, waar ze met kroonprins Lodewijk XVI in het huwelijksbootjes stapt. Erg gelukkig is de vorstin niet in het luxueuze Versailles. Ze verveelt zich te pletter, begint te gokken en smijt met geld alsof het water is. De arme bevolking mag ondertussen op een houtje bijten en de gebeurtenissen vormen de aanloop naar de Franse Revolutie.
Opmerkelijk zijn de genderrollen die de revue passeren. Marie-Antoinettes vertrouweling en beschermeling is de onverschrokken Oscar François de Jarjayes, die ondanks wat de naam doet vermoeden, een dame is die praktisch als man werd opgevoed. Oscar haalt voortdurend de kastanjes voor haar adellijke bazin uit het vuur, en moet toezien hoe ze de bevolking steeds meer in het harnas jaagt met haar buitensporige gedrag en een spilzucht. Bovendien legt Marie-Antoinette het aan met een Zweedse graaf, omdat ze geen echte liefde voelt voor Lodewijk.
Bij de aanpak van regisseur Ai Yoshimura springt het glazuur van je tanden. De beslommeringen aan het Franse hof worden afgewisseld met flitsende muzieknummers, gezongen in een mix van Engels en Japans. Het helpt weliswaar bij het omlijsten van de dromerige sfeer en misplaatste romantiek in Versailles, maar haalt ook op gezette momenten de flow uit het verhaal.
Helemaal verwarrend wordt het wanneer halverwege het accent compleet wordt verlegd van Marie-Antoinette naar Oscar, die opeens ook heeft bedacht dat ze een eigen leven heeft. Dit is overigens conform de boeken omdat Oscar veel populairder werd. Hierdoor gaan de vrouwelijke hoofdpersonen dusdanig met elkaar contrasteren dat ze elkaar verzwakken.
Dit alles bouwt op naar de bestorming van de Bastille, waarbij (de overigens fictieve) Oscar een cruciale rol speelt. Problematischer dan de merkwaardige accentverlegging is het contrast tussen Oscar en Marie-Antoinette. Een voornaam thema in deze animeproductie is namelijk het uitdagen van de traditionele genderrollen, waarmee Yoshimura met in zijn kielzog mangaschrijver Ikeda, zowaar een moderne draai aan het tamelijk oubollige pruikenepos geeft.
Dat lef ten spijt worden deze thema's maar spaarzaam uitgewerkt. Echt gewaagde keuzes durven de schrijvers niet te maken en uiteindelijk verzandt ook Oscars verhaallijn en feministische missie in een sentimentele teleurstelling. De mangareeks kwam tot stand nadat Ikeda de linkse sentimenten van de jaren zestig verwerkte in het verhaal. Het is een gemiste kans dat de geopolitieke onrust van de afgelopen jaren nu niet is meegenomen.
The Rose of Versailles is te zien bij Netflix.
