99 Homes
Recensie

99 Homes (2014)

Andrew Garfield imponeert als een alleenstaande vader die een duivels pact met de Gordon Gekko van de makelaarswereld moet sluiten om zijn huis te behouden.

in Recensies
Leestijd: 4 min 4 sec
Regie: Ramin Bahrani | Cast: Andrew Garfield (Dennis Nash), Michael Shannon (Rick Carver), Laura Dern (Lynn Nash), Noah Lomax (Connor Nash), James Brown (Elliot), Clancy Brown (Mr. Freeman), Tim Guinee (Frank Green), e.a. | Speelduur: 112 minuten | Jaar: 2014

Dennis Nash is een jonge alleenstaande vader en dagloner in de bouw die met zijn zoontje en zijn moeder met moeite de eindjes aan elkaar geknoopt krijgt. Tot er op een ochtend een makelaar in een duur pak (een sardonische Michael Shannon) op de stoep van zijn ouderlijk huis in Florida staat, met in zijn kielzog een delegatie politiemannen en verhuizers. Nash en zijn familie hebben twee minuten om wat persoonlijke spullen in te pakken, want door een achterstallige betaling is hun woning eigendom van de bank geworden en dienen ze het huis per direct te verlaten. Lijdzaam moeten ze toezien hoe hun spullen de stoep opgegooid worden en deze Rick Carver het huis in beslag neemt. Nauwelijks de shock te boven, trekken ze noodgedwongen in een motel, omringd door prostituees, bendes en families die hetzelfde overkomen is. Als Nash verhaal gaat halen bij de makelaar, krijgt hij prompt een klus van hem aangeboden. Hij heeft geen keus en laat zich inlijven bij de man die hem alles afgenomen heeft. Nash is vastbesloten zijn huis terug te krijgen en is bereid daar alles voor te doen. Het duurt niet lang of Nash ziet zichzelf aanbellen bij de volgende slachtoffers.

De Amerikaanse filmmaker Ramin Bahrani baseerde het verhaal van 99 Homes losjes op ware gebeurtenissen. Florida is de staat waar procentueel de meeste huisuitzettingen plaatsvinden en waar de crisis er steviger inhakte dan waar dan ook in Amerika. De scenarist-regisseur praatte er met gezinnen die in financiële problemen kwamen en van de een op de andere dag hun huizen uitgezet werden. Zonder enige vorm van vangnet is het gros gedoemd in een motel te gaan wonen – en te blijven wonen, want deze mensen zijn in een tredmolen van ellende terechtgekomen waaruit het haast onmogelijk ontsnappen is.

Het is niet voor het eerst dat de geëngageerde Bahrani – kind van Iraanse immigranten – de zelfkant van de Amerikaanse samenleving toont. In Man Push Cart probeert een Pakistaanse immigrant het hoofd boven water te houden door koffie te verkopen in een New Yorkse foodtruck, in Chop Shop doet een weeskind precies hetzelfde op de autokerkhoven van de stad. Kansarme Amerikanen die buiten de maatschappij staan, terwijl ze er middenin leven.

In 99 Homes moet Dennis Nash die val eerst nog maken. Het moment waarop Rick Carver op de stoep staat, is het moment waarop zijn leven in duigen valt en zijn toekomst en die van zijn zoon voor zijn ogen verdampt. Bahrani portretteert deze uitzichtloosheid van de onderklasse in hedendaags Amerika: de armelui die hun armoede nooit meer ontgroeien én de mensen die – vaak straffeloos – misbruik maken van de slachtoffers en een slaatje slaan uit hun ellende. Het is de achterzijde van The American Dream die winnaars op handen draagt en pechvogels het licht in de ogen niet gunt. 99 Homes legt de machinerie van een onverschillig en verdorven systeem bloot en werpt een eerlijke man tussen het raderwerk; hetzelfde systeem waar hijzelf slachtoffer van geworden is en dat hij nu leert te bespelen om zijn eigen hachje te redden. Een Faustiaans pact met Rick Carver als de duivel. Of, zoals de magnaat het zelf verwoordt: ‘Only 1 in a 100 is gonna get on that ark, son. Every other poor soul is gonna drown’.

Het personage Carver is als een Gordon Gekko van het schimmige makelaarswezen, met als verschil dat Gekko zijn ivoren toren niet uitkomt en Carver een voetsoldaat is die met eigen ogen ziet wat hij aanricht bij de slachtoffers van zijn frauduleuze praktijken. Even gretig strooiend met oneliners is er dan toch een verschil: Carver is nauwelijks begerenswaardig te noemen. Er zijn meer verschillen met Wall Street, Boiler Room en ook het recente The Big Short: Dennis Nash maakt kennis met de verleidingen van het spel, maar hij is niet uit ambitie bij Carver gaan werken, maar uit gebrek aan keus.

Dat maakt zijn verhaal ook vatbaarder voor melodrama. Bahrani laat zijn protagonist voor de eerste klus bij zijn nieuwe baas letterlijk in de stront zakken. Genuanceerd gaat de regisseur niet te werk. De angst om alles kwijt te raken wordt hierdoor wel sterk invoelbaar gemaakt. Met name Andrew Garfield levert hierbij uitstekend werk af. De fotografie, gemaakt met een handheldcamera die veel close-ups neemt en het verhaal vangt in korte scènes van vaak een enkel shot, geeft het iets van een documentaire en draagt bij aan het realisme. Opgeteld met de opgefokte soundtrack maakt het van de talrijke huisuitzettingen heftige en hallucinerende scènes. De opening is er zo een, die de kijker eigenlijk op het verkeerde been zet. Want hij is niet in een wrange hyperrealistische misdaadthriller beland, maar in een niet altijd verrassend, maar bij vlagen ontroerend en stuitend drama.