Black Coal
Recensie

Black Coal (2014)

Doorsnee moordmysterie dat toch de moeite waard is dankzij de persoonlijke touch van de filmmaker.

in Recensies
Leestijd: 2 min 39 sec
Regie: Diao Yi'nan | Cast: Fan Liao (Zhang Zili), Lun Mei Gwei (Wu Zhizhen), Xuebing Wang (Liang Zhijun), e.a. | Speelduur: 106 minuten | Jaar: 2014

Moordmysteries zijn van alle tijden, culturen en plekken. In China bestaan er al detectiveverhalen sinds de dertiende eeuw. Black Coal is een modern Chinees moordmysterie, inclusief detective die het probeert op te lossen. Weliswaar niets nieuws onder de zon, maar de uitvoering is grotendeels bevredigend. Hier en daar is deze hedendaagse filmnoirthriller zelfs spannend, maar op een paar aardige vondsten na voegt Black Coal echter weinig toe aan het moordmysterie/detectivegenre. Daar kunnen ook de Gouden Beer (voor beste film) en de Zilveren Beer voor beste acteur op de Berlinale van 2014 niets aan veranderen.

Black Coal begint meteen met één van die vondsten die wel tot de verbeelding spreken. In de openingsscène worden in verscheidene koolmijnen in een bepaalde regio van China lichaamsdelen gevonden. De manier waarop langzaam duidelijk wordt wat er in de witte pakketjes zit, die afsteken tegen de zwarte kool, is een voorbode van de langzame spanningsopbouw die het verhaal luister bijzet. Deze gebeurtenis speelt zich af in 1999. Eén van de beste scènes van de film volgt daarna in 2004. De detective die zonder succes de moord onderzocht, is vijf jaar later aan lager wal geraakt en een alcoholistische beveiligingsbeambte geworden. Op weg naar zijn werk is hij zo dronken dat hij naast zijn motor langs de weg is gaan liggen. Een arme man op een veel goedkopere scooter komt langs, helpt hem overeind en gaat er prompt met de dure motor vandoor.

Dit alles vindt plaats tijdens een avond die rijk is aan sneeuw, wat niet alleen voor mooie plaatjes zorgt (ook later in de film) maar ook de thematische tegenhanger vormt van de zwarte kool van het begin. De oorspronkelijke Engelse titel was dan ook Black Coal, Thin Ice, niet alleen een intrigerendere titel die meer tot de verbeelding spreekt, maar ook een die zorgvuldig was gekozen als representatie van de twee verschillende visuele motieven. Bovendien schuilt er een metaforische lading in. Derhalve is het een mysterie waarom de film in meerdere Europese markten met de veel minder opvallende titel Black Coal wordt uitgebracht. Dan had de film nog beter Thin Ice kunnen heten, want het natuurlijke wit is prominenter aanwezig en heeft meer lading.

Daarnaast staan beide Engelstalige titels haaks op de originele Chinese titel, die zich laat vertalen als 'Vuurwerk overdag'. Regisseur Diao ziet de twee titels als het verschil tussen droom en realiteit. De Engelse titel verwoordt de realistische zaken in de film, terwijl de surrealistische Chinese titel meer de fantasie aanspreekt. Volgens hem biedt die fantasie een catharsis die het Chinese volk hard nodig heeft, maar die ontbreekt in zijn realistische moordmysterie. Of de detective nu wel of niet de zaak oplost, is niet het belangrijkste aspect van de film; dat zijn de falende relaties tussen de vrouwelijke hoofdverdachte en meerdere mannen, en de romantische problemen van de detective met vrouwen, culminerend in een relatie met de verdachte die nooit goed kan aflopen. Het is dat zwaarmoedige aspect waarmee Diao een persoonlijke draai aan het genre geeft, waardoor Black Coal toch de moeite waard is, ondanks het verder doorsnee detectiveplot.