De Erfenis
Recensie

De Erfenis (2016)

Daan van der Elsken is de zoon van een bekende fotograaf en filmmaker. Hij houdt hem verantwoordelijk voor zijn depressie.

in Recensies
Leestijd: 2 min 38 sec
Regie: Joris Postema | Speelduur: 85 minuten | Jaar: 2016

Daan is de zoon van de beroemde fotograaf en documentairemaker Ed van der Elsken. Zijn vader richtte zich primair op de mens uit vreemde culturen, maar zijn zoon heeft gemengde herinneringen aan hun band overgehouden. Zo sociaal als vader Ed zich manifesteerde in zijn werk en de interviews die hij gaf, zo moeizaam was voor hem het vaderschap.

Daan houdt zijn vader deels verantwoordelijk voor de (volwassen) man die hij nu is. Compleet met alle makken, want de muzikant leidt al vijftien jaar aan een manische depressie. Desondanks is hij de vader van een creatieve en charmante dochter, met wie hij niet in dezelfde fouten hoopt te vervallen als haar opa deed. Maar mag je je geestelijk welzijn wel enkel en alleen ophangen aan je opvoeding? Samen met zijn goede vriend, filmmaker Joris Postema, gaat Daan van der Elsken op zoek naar antwoorden op de vraag welke erfenis hij van zijn vader heeft overgenomen.

Die relatie met zijn dochter blijkt essentieel in het voornemen van Van der Elsken om duidelijkheid te krijgen over de link tussen heden en verleden. Het is de vraag of er wel een antwoord te formuleren valt op de vraag of Daans vader al dan niet indirect verantwoordelijk kan en mag worden gehouden van de geestestoestand waarmee zijn zoon op latere leeftijd worstelt. Voor Postema houdt zijn studiesubject een hoge mate van onvoorspelbaarheid. Zo zijn er momenten dat Daan niet eens zijn bed uit wil komen of simpelweg niemand wil zien. Postema probeert dan toch contact af te dwingen, al is het maar omdat dit element van Daans persoonlijkheid ook belicht dient te worden.

De Erfenis is een zeer persoonlijke zoektocht. Van der Elsken jr. en zijn biograaf verhullen dit niet en stellen zich kwetsbaar op. Door middel van losse scènes, vaak met Daan en zijn dochter, komen we met name meer te weten over de filmmaker Ed van der Elsken. Ontroerend zijn de momenten waarin Daan de beelden en foto's van zijn vader ziet en deze naast de foto's gemaakt door zijn eigen dochter legt. De historie herhaalt zich. Dit gaat op voor de slechte elementen, maar zeker ook voor goede eigenschappen.

Willen we wel getuige zijn van deze intieme exploratie van heden en verleden? Het blijft een vraag die boven de materie blijft hangen. Daan blijft een ingewikkeld figuur om in beeld te krijgen. Uit zijn herinneringen komen hoofdzakelijk verhalen naar voren over een vader die zijn gezin zag als verlengstuk van zijn carrière en naar buiten toe als sociaal geëngageerd overkwam, maar als vader veel eigenzinniger was.

Niet alleen vanwege zijn onberekenbaarheid, maar ook omdat we als publiek maar een kant van het verhaal horen. Daans vader kan zijn gezichtspunt niet kenbaar maken. Dit besef leeft weliswaar ook bij Daan - hetgeen vooral tot uiting komt in de emotionele aansluiting die de man aan het eind bij het werk van zijn vader zoekt - maar helemaal een eerlijk spel met duidelijke regels is het niet.



Van 2 februari tot 21 mei is het werk van Ed van der Elsken te zien in het Stedelijk Museum te Amsterdam tijdens de tentoonstelling De Verliefde Camera.