Rafael Márquez zal in zijn nopjes zijn geweest. Documentaires over voormalige profvoetballers gaan meestal niet over verdedigers, en een garantie op een Netflix-release is er al helemaal niet. Waarom dan toch Rafa Márquez: El Capitán? Die vraag beantwoorden is na het zien van dit persoonlijke, maar doorsnee afgewerkte carrièreportret nog altijd niet eenvoudig.
Eigenlijk is deze documentaire het opzoeken vooral waard als je precies weet met welke oud-voetballer je bij dit affiche te maken hebt. Volgde je tussen pakweg 2002 en 2018 de Champions League en de WK's, dan herken je Márquez als een vaste rots in de branding: een betrouwbare verdediger (en vaak ook aanvoerder) die de lijnen uitzetten en een ferme tackle op zijn tijd niet schuwde.
Rafa Márquez: El Capitán kent een gangbare opbouw: de oud-speler haalt op verzoek zijn jeugdjaren terug, memoreert zijn doorbraak bij de Mexicaanse club Atlas en mag daarna zijn rijke carrière op de Europese velden bespreken. Ook de intense eindtoernooien met de Mexicaanse ploeg komen aan bod, inclusief de keer (2014) dat Arjen Robben Márquez en co met zijn duik in het strafschopgebied in een brute cocktail van rouw en woede dompelde.
Ongeveer halverwege volgt een verkapte terugblik op de gloriejaren van FC Barcelona, waar de verdediger (toen op zijn hoogtepunt) van 2003 tot 2010 speelde. Vervlogen, maar nog altijd bekende sterren als Carlos Puyol, Ronaldinho en Samuel Eto'o komen aan het woord. Het is jammer dat hun interviewfragmenten telkens zo kort gemonteerd zijn; uitspraken als "hij was een natuurlijke leider" en "hij was goed in alles wat hij deed" worden snel repeterend.
Door de ruimhartige aandacht voor Márquez' familieleven - in het bijzonder voor Márquez senior, die op een gegeven moment met de noorderzon besloot te vertrekken - krijgt de documentaire anderzijds wel degelijk een persoonlijke noot. Márquez' betrokkenheid voor de camera is daarbij tastbaar. Voor een portret van bescheiden speelfilmlengte, dat bovendien meer wil zijn dan een generieke reportage, is het eindresultaat alleen te dunnetjes.
Het voelt dan ook wat ongemakkelijk als de focus in de laatste twintig minuten verschiet naar verleden beschuldigingen aan het adres van Márquez. In 2017 belandde de verdediger op een zwarte lijst van een Amerikaanse overheidsorganisatie, die de vertakkingen van een prominent drugskartel in kaart probeerde te brengen. Ten onrechte, zo bleek later; Márquez had alleen wat voorzichtiger moeten zijn met het aankopen van vastgoed.
Door de licht pathetische wijze waarop de verdediger in de slachtofferrol kruipt, voelt de documentaire net iets te veel als een stiekeme missie om zijn naam verder te zuiveren. Vanuit Márquez' perspectief valt dat te begrijpen, omdat er nauwelijks publieke aandacht is geweest voor zijn vrijspraak. Toch voelt het slotakkoord wat misplaatst, en uiteindelijk vooral ook onnodig; het gros van de kijkers zal deze documentaire echt niet aanzetten met scherpe verdenkingen in het achterhoofd. Dan liever nog eens die traktaties uit het voetbalarchief. Wie de sport toén al volgde, beseft nog maar eens dat de tijd werkelijk vliegt.
Rafa Márquez: El Capitán is te zien bij Netflix.
