De middenklasse valt niet te beklagen. Die brave burgers hebben niet genoeg geld om erop los te leven en zijn niet arm genoeg om iets te beleven. Deze cynische constatering vormt de kern van An Honest Life (Zweeds: Ett ärligt liv), een onrustige thriller waarin een student iets om handen zoekt, en zijn hand vervolgens danig overspeelt. Precies wat de filmmakers zelf ook doen.
Simon studeert rechten in de Zweedse universiteitsstad Lund, waar hij als klassiek middenklassekind moet bijklussen om rond te komen. Het historische stadje wordt chic in beeld gebracht, alsof zelfs het decor er bij Simon inwrijft dat hij nooit tot de elite zal behoren. Zelf heeft hij het zich als eerstejaars ook niet gemakkelijk gemaakt. Boven zijn stand woont hij samen met een stel verveelde corpsballen in een chic appartement. Zij hoeven niets, want hebben alles al. Simon daarentegen moet toegeven: "Ik weet alleen dat ik me niet wil vervelen."
Als we de film binnenstebuiten keren, zou deze over berusten in je afkomst kunnen gaan. Weten dat je een gemiddeld leven tegemoet gaat - daar niets aan kunnen doen - en er dan toch maar het beste van maken. Coming of age in optima forma, eigenlijk. Als Simon aan het eind van de film even terug in het ouderlijk huis is, heeft hij een gesprek met zijn zus. Hij vertelt dat hij op de middelbare school ijverig Joyce en Faulkner is gaan lezen, zonder dat de gehoopte creatieve bijwerkingen optraden.
Het even korte als eerlijke gesprek met zijn zus is een van de beste scènes van de film, een moment waarop Simon zelfspot toont. We maken een dialoog mee waarin twee mensen écht met elkaar spreken. Misschien lag thuis wel het meest interessante antwoord op Simons levensvragen. Of zijn we dan zelf te Freudiaans bezig?
Voor psychologisch zelfonderzoek - of zinvolle dialogen - krijgt Simon verder helaas nauwelijks de tijd van regisseur Mikael Marcimain. De Zweed nam zijn kijkers eerder al danig op sleeptouw in Call Girl, eveneens een politiek gemotiveerde film met de ademnood van een trailer. An Honest Life tapt uit hetzelfde vaatje. Eén minuut stilte is te veel gevraagd, zelfs als het om maatschappelijke vragen gaat.
Al in de eerste scène ontmoet Simon een mysterieuze anarchiste, die het tegen de politie opneemt. Voor Simon wordt deze Max de sleutel tot avontuur. Haar opstand biedt Simon de zo gezochte uitweg uit zijn lethargie. Zijn verlangen om als nobody iets te betekenen drijft hem onherroepelijk richting geweld. "We zijn niemand, we zijn niets," luidt het anarchistische motto van zijn nieuwe vrienden toepasselijk genoeg.
Simon maakt aan hun anarchistenhand heel wat criminele activiteiten mee, die allemaal vrij ongeloofwaardig ogen. Alsof het aantrekken van een professioneel outfit genoeg is om met het geld van de rijken weg te lopen. Marcimain suggereert intussen nog wel wat intellectuele diepgang door te verwijzen naar Victor Serge en Jean-Paul Sartre, maar die politieke laag blijft beperkt. Hier wreekt zich dat de leider van de anarchistengroep, de oude politieke docent Charles, nergens de kans krijgt om een meeslepend figuur te worden. Had hij als echte anarchist niet ergens een paar minuten rustig moeten staan oreren?
Soms werkt de stug volgehouden onrust juist wél. De vele goedgekozen liedjes zijn vrijwel allemaal raak. Wat helpt is dat muziek een kunstvorm is die wél in een minuut haar punt kan maken. Naast obscure Zweedse pareltjes horen we onder meer Moby, Chris Cross (de yachtrocker) en Iggy Pop. Met die laatste zijn we op Trainspotting-terrein beland, een verwante verveelfilm die deze stijl decennia geleden creëerde. Er komt dus inmiddels wel wat sleet op.
Ondanks het swingende, muzikale tempo moet An Honest Life toch vooral hebben van de meest filmische én burgerlijke vorm van escapisme: de liefde. Simon raakt natuurlijk tot over zijn oren verliefd op Max, het mysterieuze anarchistenmeisje met de steeds wisselende namen. Haar personage komt - in tegenstelling tot dat van Simon - relatief goed uit de rode verf. Daarbij wordt ze aangevuld door haar getroebleerde zus Dinah. De focus op hún rebelse avontuur leggen, had de makers kunnen dwingen om steviger maatschappelijk stelling te nemen - of dat nou voor óf tegen de anarchie was. Misschien durfden ze niet en kozen ze voor de gemakkelijke centjes. Stelletje middenklassers.
An Honest Life is te zien bij Netflix.
