Hij was bijna de miljoenste arbeidsmigrant in Duitsland, de Turk Hüseyin Yilmaz. Omdat hij zo galant was een Mexicaanse man in de rij voor te laten, ging deze eer echter net aan hem voorbij en won hij geen motorfiets. Toch staat het leven van Yilmaz en zijn familie centraal in Almanya, een film die werd bekroond als beste Duitse film van het jaar en die bewijst dat over migratieproblemen niet alleen zwaarmoedige films gemaakt hoeven te worden.
Bij films over Duitse Turken denk je al heel snel aan de meesterlijke, maar ook deprimerende films van Fatih Akin (Gegen die Wand, Auf der Anderen Seite). Regisseur Yasemin Samdereli probeert het op een andere manier en is niet minder succesvol. Haar film gaat over de familie van Yilmaz, die vier kinderen heeft en ook nog een aantal kleinkinderen, die zo goed in Duitsland zijn geïntegreerd dat ze bijna Duitser zijn dan Turks. Om ervoor te zorgen dat zijn familie de band met het vaderland niet verliest, besluit Hüuseyin iedereen mee te nemen op vakantie naar zijn geboortestreek in Turkije.
Het grootste deel van Almanya is opgebouwd als een raamvertelling, waarin kleindochter Canan aan haar jonge neefje Cenk het verhaal vertelt van de verhuizing van opa en oma naar Duitsland in de jaren zestig. In die jaren hadden West-Europese landen als Duitsland en ook Nederland dringend behoefte aan arbeidsmigranten en Turkse mannen hadden er wel oren naar om in het rijke Westen te komen werken. Wat vaak gebeurde was dat die (tijdelijke) arbeidsmigranten na verloop van tijd ook hun gezin uit het land van herkomst lieten overvliegen. Dat is ook het geval bij Hüseyin.
Het leuke aan Almanya is de luchtige, ongedwongen sfeer die we bij films in dit genre eigenlijk niet meer verwachten. De film is zoals gezegd voor een groot deel opgebouwd als een raamvertelling en dat werkt zeer goed. De visuele grapjes en taalkundige misverstanden die Samdereli in dit deel van de film inbouwt, zorgen voor een voortdurende glimlach op het gezicht.
Gevolg van deze luchtige aanpak is wel dat de film soms de diepgang mist. Alles wordt met een grap opgelost en dat lijkt niet helemaal te stroken met de werkelijkheid, waarin aanpassingsproblemen in een nieuw land vaak toch wat problematischer zijn. Maar goed, dat is ook juist het onderscheidende aspect van Almanya (Turks voor Duitsland). Samdereli wilde een film maken die laat zien dat arbeidsmigranten ook veel goeds voor West-Europese landen hebben betekend en dat het niet allemaal kommer en kwel is. Ze slaagt met vlag en wimpel in die opzet en levert daarmee een vrolijke film af die op luchtige toon toch een belangrijk maatschappelijk thema bespreekt.
