Tel Aviv on Fire
Recensie

Tel Aviv on Fire (2018)

Lichte, leuke satire op de grenspolitiek en machtsverhoudingen tussen Israël en Palestina.

in Recensies
Leestijd: 2 min 49 sec
Regie: Sameh Zoabi | Cast: Kais Nashif (Salam Abbass), Yaniv Biton (Captain Assi Tzur), Maisa Abd Elhadi (Mariam), Lubna Azabal (Tala/Manal/Rachel), e.a. | Speelduur: 100 minuten | Jaar: 2018

Tel Aviv on Fire is een lichte komedie over zwaar materiaal. Hoe verken je de machtsverhouding tussen Israël en Palestina op een ludieke manier? Met een komedie over een Palestijnse spionagesoap, die de grenspolitiek van Israël en Palestina gebruikt om de onderlinge verhoudingen en structuren bloot te leggen. Het moet daarbij wel een beetje leuk en romantisch blijven, en dat is zowel de kracht als de zwakte van Tel Aviv on Fire: het is knap hoe hij de serieuze sociale problematiek luchtig en absurdistisch brengt, maar door de lichte toon en (romantische) conventies ontbreekt de scherpte die deze satire uiteindelijk wel had kunnen gebruiken.

Elke dag tweemaal door een checkpoint van en naar je werk, waarbij een vijandig leger je telkens weer aan een onderzoek kan onderwerpen. Dat is wel andere koek dan werkzaamheden bij de NS of een file. Voor Salem is het dagelijkse kost, hij weet niet anders. Salem is een Palestijn die in Oost-Jeruzalem woont. Hij is productieassistent bij de soapserie 'Tel Aviv On Fire', die gefilmd wordt in Ramallah, een stad in de Westelijke Jordaanoever. Op een dag komt legerofficier Asi erachter dat hij een script van de serie bij zich heeft. Van het een komt het ander en voordat hij het weet is Salem scriptschrijver. Omdat hij eigenlijk (nog) niet kan schrijven voorziet de Israëlische Asi hem elke dag van scènes.

Asi bemoeit zich met de serie omdat zijn vrouw en moeder er elke dag naar kijken. Allebei vinden ze de Israëlische generaal in de serie een sul, die misleid en verleid wordt door een Palestijnse spionne, maar eigenlijk van haar Palestijnse opdrachtgever houdt. En zo ontstaat een situatie waarin een vertegenwoordiger van de Israëlische autoriteit zijn macht uitoefent op de Palestijnse burger, die daar zo afhankelijk van wordt dat hij dit niet alleen accepteert maar zelfs verwelkomt. Frappant is hun motivatie volstrekt apolitiek is: ze willen indruk maken op een vrouw. Asi op zijn echtgenote (en ook op zijn moeder), Salem op zijn Palestijnse ex-vriendin.

De absurditeit neemt toe doordat de eisen van Asi steeds ingrijpender worden, terwijl de Palestijnse sponsors van de serie het steeds positievere portret van de Israëlische generaal juist stuitend vinden en het tegenovergestelde van de schrijvers eisen. Zo wordt niet alleen de druk van Israël op Palestina in de figuurlijke (de serie) en de letterlijke zin (de invloed van Asi op het leven van Salem) onder de loep genomen, maar ook de onderlinge verhoudingen tussen Palestijnen. Daarbij wordt zelfs de vraag opgeroepen of het Palestijnse volk niet beter af zou zijn om gewoon te vertrekken uit Palestina om onder de druk van Israël en diens leger uit te komen. Of is het toch beter om thuis te blijven en daar het beste van te maken.

Al deze onderwerpen worden aangesneden op een leuke, soms inventieve manier, en redelijk organisch in het verhaal verweven. Maar verder dan licht aansnijden gaat de Israëlische schrijver-regisseur Sameh Zoabi nooit, waardoor de satire toch wat oppervlakkig blijft. Op een gegeven moment had hij zijn tanden toch wel wat dieper in de materie mogen zetten. Dat neemt niet weg dat beide kampen hem uiteraard hebben beschuldigd van te veel de andere kant kiezen.