Nope
Recensie

Nope (2022)

Jordan Peeles derde speelfilm heeft een minder indringende boodschap dan zijn vorige twee, maar is wederom een topper.

in Recensies
Leestijd: 2 min 53 sec
Regie: Jordan Peele | Scenario: Jordan Peele | Cast: Daniel Kaluuya (OJ Haywood), Keke Palmer (Emerald Haywood), Brandon Perea (Angel Torres), Michael Wincott (Antlers Holst), Steven Yeun (Ricky 'Jupe' Park), e.a. | Speelduur: 130 minuten | Jaar: 2022

Jordan Peele weet zijn filmprojecten altijd iets bijzonders mee te geven. Het zijn stuk voor stuk prettige genrefilms die het niet moeten hebben van schrikeffecten of ander goedkoop effectbejag maar volledig draaien op sfeer, onderlinge spanningen en onderhuidse angst. Tegelijkertijd houdt de acteur, schrijver en regisseur ons voortdurend een spiegel voor door thema's als racisme en de stand van zaken van de Amerikaanse maatschappij aan te snijden, zonder ons ermee om de oren te slaan. Peeles derde film is thematisch geen herhaling van zetten van Get Out en Us. Zijn racismekritiek is bijvoorbeeld een stuk minder prominent geworden.

Iedereen kent de eerste bekende filmbeelden van een zwarte man op een galopperend paard uit 1878. De maker ervan is wereldberoemd geworden, maar niemand kent de naam van ruiter terwijl het toch echt de eerste echte filmster was. Zijn (fictieve) nazaten zijn in Nope een broer en een zus die een paardenranch beheren. Hun edele dieren worden gebruikt voor films en reclamespots, maar als OJ met zijn paard komt opdraven voor de opnamen van een commercial wordt hij nauwelijks serieus genomen en zelfs gekleineerd.

Een halfjaar daarvoor hebben de twee hun vader verloren tijdens een onverklaarbare regenbui van voorwerpen. Hun vader werd gedood door een muntstuk dat zijn oog doorboorde, terwijl een paard werd doorboord door een vallende sleutel. Als OJ op een middag getuige is van een vreemde aanwezigheid in de lucht, kost het hem weinig moeite zijn hyperactieve zus Emerald te overtuigen. Ze besluiten het fenomeen op camera vast te leggen, maar laat nou net op dat moment elk elektrisch apparaat uitvallen. Met de hulp van een verkoper van de lokale elektronicagigant proberen ze toch vat op de zaak te krijgen.

Als OJ op een avond wordt opgejaagd, uit zijn auto stapt en vervolgens naar de lucht kijkt, is zijn korte reactie een zelfverzekerd "Nope", waarna hij veilig terug in zijn voertuig stapt. Peele lijkt ermee te willen zeggen dat je niet overal wat achter moet zoeken, wat in schril contrast staat met de boodschappen die hij met Get Out en Us wilde overbrengen. Het is tevens illustratief voor Peeles missie om mensen niet alleen aan het denken te willen zetten, maar ook vermaak te bieden.

Een van de potentiële klanten van OJ is een voormalig kindsterretje dat ooit een uiterst traumatische ervaring had met een moord- en wraakzuchtige chimpansee. Waarom Peele uitgerekend deze verhaallijn opvoert blijft wat onduidelijk, maar hij lijkt ermee te willen uitdragen dat de mens tegenover de natuur machteloos is. Dit haakt in op de klopjacht die OJ en Emerald maken op de onbekende aanwezigheid boven hun ranch. Het is echter een zwakke toevoeging, al is de uiterlijke verschijningsvorm van de apenagressie uiterst luguber.

Peele speelt voortdurend met de (visuele) clichés van het horror-, sciencefiction- en westerngenre, waarbij hij hulp krijgt van de Nederlands-Zweedse cameraman Hoyte van Hoytema, die op IMAX-formaat prachtige wijdse shots van een schemerachtige prairie filmde. De afsluitende scènes draaien om de confrontatie met de vreemde aanwezigheid en hiermee Peele toont zich niet alleen een inhoudelijk talent, maar ook een echte visionair. Door de rustige opbouw en het lage tempo zal Nope doorgewinterde horrorfans misschien niet volledig kunnen bekoren, maar het is wel degelijk een vakkundig gemaakte onvonventionele mix van genres die heerlijk buiten de lijntjes kleurt.