in Recensies
Update:
Aliens zijn een geliefd onderwerp in films en zullen altijd tot de verbeelding blijven spreken. Ze nemen de meest uiteenlopende verschijningvormen aan en zijn volgens schrijfster Lieke Marsman ('Op een andere planeet kunnen ze me redden') een onuitputtelijke bron van vermaak en verwondering. Deze week is het aan Walt Disney Studios en Pixar om hun visie te geven op onbekende wezens die mogelijk het heelal met ons delen.
Een ontmoeting met buitenaards leven kan alle kanten op: van de klassieke marsmannetjes in War of the Worlds (2005), die baarmoederlijke rode plak over de wereld sproeien, tot de verdwaalde E.T die in de gelijknamige klassieker uit 1982 hoopvol vraagt of hij naar huis mag bellen. In het wat recentere Arrival (2016) lijken de aliens op dubbeldekkerhoge octopussen die slechts een wederdienst komen brengen en in Jules (2023) blijkt de kleine titelpersoon, die met zijn ufo in een achtertuin is neergestort, niet alleen over mentale superkrachten te beschikken, maar vooral een goede luisteraar te zijn. Als alle aliens uit alle melkwegstelsels samenkomen, ontstaat helemaal een fluorescerend feest.
De dwarse en excentrieke Elio woont na de dood van zijn ouders bij zijn tante, die voor NASA werkt op de onderzoeksafdeling van een groot ruimtestation. Hij wil niks liever dan ontvoerd worden door buitenaardse wezens. Hier op aarde voelt hij zich een buitenbeentje. Elio is slim, maar sociaal onhandig, en heeft geen vrienden. Hij ligt voortdurend overhoop met zijn ambitieuze tante en voelt haarfijn aan dat ze eigenlijk niet op hem zit te wachten. Door een samenloop van omstandigheden - en een misverstand aan buitenaardse zijde - gaat zijn wens in vervulling. Op een nacht halen aliens hem daadwerkelijk op. Wat volgt is een knotsgek en kleurrijk avontuur in de kosmos.
Elio is een komische en rijke film waarin de makers op alle fronten goed beslagen ten ijs komen. De animaties zijn prachtig, de dialogen zijn vlot en het verhaal blijft van begin tot eind spannend. Tegelijkertijd laat Elio zich bekijken als meta-film over het aliengenre, waarin alle clichés langskomen, maar dan met een originele, eigentijdse twist. De ingrediënten zijn raak: een Verenigde Naties-achtige alienorganisatie genaamd Communiverse ter bevordering van intergalactische betrekkingen en ruimtelijk welzijn. Een enorme variëteit aan buitenaardse levensvormen. Een alwetende, rondzwevende encyclopedie die vaak zuchtend commentaar levert. En de komische manier waarop de aliens de afscheidsgroet "Love you, bye!" overnemen om zo vertrouwd mogelijk te klinken, maar uit onwetendheid vaak op volkomen ongepaste momenten inzetten.
De kers op de taart is Elio's allereerste vriend: Glordon, zoon van de oorlogszuchtige dictator Grigon die met intimiderend gedrag en grof geweld regelmatig de intergalactische organisatie onder druk zet. Omdat hij een angstcultuur propageert, mag Grigon niet toetreden. Uit wraak dreigt hij daarop iedereen gevangen te nemen. De dappere Elio stelt voor om met hem te onderhandelen (volgens de aliens een uitstekend idee), in de hoop zelf toegelaten te worden.
Glordon lijkt nog het meest op een slijmerige slakrups zonder ogen en is de meest ontwapenende alien die je je kunt voorstellen. Hij is overbeschermd opgevoed en zegt alles wat in hem opkomt. Op een dag moet hij in de voetsporen van zijn vader treden en een pijnlijk harnas met artillerie aantrekken, maar hij mist vooral zijn moeder. Verder is hij vuurvast, maar kan slecht tegen kou. Hij is even vrolijk als wereldvreemd, en staat open voor een rol als 'onderhandelingsmiddel', want dat is hij nog nooit genoemd (wel "een nietsnut en eindeloze teleurstelling"). Waar vriendschap voor Elio eerst een uitdaging was, ontstaat die met Glordon vanzelf.
Disney had duidelijk zin om in deze Trumpiaanse MAGA-tijden, waarin conservatieve ideeën over doorgeslagen masculiniteit breed worden uitgemeten, een eigenzinnig tegencommentaar te leveren. Dat doen ze met flair en een knipoog. Het alienthema wordt slim ingezet om het klassieke verwachtingspatroon voor jongens (autonoom, stoer, sterk) op speelse wijze ter discussie te stellen. Deze nieuwe animatiefilm is daarmee een geslaagde en relevante toevoeging aan het genre.
