in Recensies
Update:
Landen buiten de VS produceren al jaren films met Engelstalige acteurs, onder wie vaak één bekende naam, die makkelijk kunnen doorgaan voor Hollywoodproducties. Nederland heeft geregeld financieel bijgedragen aan internationale films, maar een volledige productie van eigen bodem is zeldzaam. En daar is ineens The Occupant. Met wat steun uit het buitenland, maar toch echt van 'ons'. We hoeven ons zeker niet te schamen voor het eindresultaat.
Is het een briljante cinematische verrassing? Nee, maar hij steekt wel ruim boven de niet al te hoge lat voor Nederlandse films uit. De film mag met recht de hele wereld over. Het helpt dat hij in het Engels is, maar het welslagen is vooral de verdienste van hoofdrolspeelster Ella Balinska. De Britse actrice geeft alles wat ze in zich heeft.
Ze speelt Abby, een geoloog die in Georgië op een unieke steen stuit. Voordat ze die kan onderzoeken, krijgt ze bericht dat ze afscheid moet nemen van haar zieke zus in Ierland. Abby springt direct in een helikopter, maar die stort al snel neer in de woeste wildernis. Plots staat ze er alleen voor, al heeft ze via de radio contact met een gewonde, eveneens neergestorte piloot. Ze is zijn enige kans om met de buitenwereld te communiceren, maar daarvoor wacht haar een zware tocht door ruig terrein.
Een tip: bekijk de trailer niet. Zoals vrijwel alle trailers tegenwoordig, geeft deze te veel prijs en verpest hij de ervaring. Wie zonder voorkennis de bioscoop induikt, krijgt een gecontroleerde spanningsopbouw voorgeschoteld. De klik met Abby is er meteen: twee korte scènes zijn genoeg om te laten zien dat ze een liefdevolle band met haar zus heeft. En die plotselinge flits van Abby's zus in het ziekenhuis is zowel een kleine schok als voldoende achtergrond om te begrijpen wat er speelt.
Balinska zit letterlijk in elke scène en draagt de film met overtuiging. Dat is knap: ze is nog relatief jong en onervaren, de film is gemaakt voor een fractie van een Hollywoodbudget en werd gedraaid onder zware omstandigheden in de Georgische sneeuw en kou. Met toewijding kom je ver.
Haar tegenspeler Rob Delaney heeft wel een indrukwekkend cv, maar blijft slechts een stem door de radio. Het handjevol andere personages duikt sporadisch op, al dan niet in korte flashbacks. Verder is dit vooral Abby versus de natuur, waarmee de film zich lijkt te scharen tot het wildernissurvival-subgenre. De intensiteit ervan komt goed over. Keijzer brengt het indrukwekkende en afgelegen landschap mooi in beeld.
Daarom rijst de vraag of dat vleugje sciencefiction nodig was. De vreemde steen fungeert een keer als voetsteun tijdens het beklimmen van een rotswand, maar verder lijkt hij toegevoegd om het label sciencefiction erop te kunnen plakken en meer bezoekers te trekken.
Halverwege zakt het niveau. Allereerst door een flashback die breder licht werpt op de situatie met de zieke zus, en Abby in één zin minder sympathiek maakt. Ze verandert van liefdevolle zus die knokt om op tijd bij het afscheid te kunnen zijn, in een zelfzuchtige vrouw die vooral zichzelf graag op de borst klopt. Het medeleven vervliegt, en maakt verder kijken een grotere opgave.
Het tweede pijnpunt is Abby's handelen in het heden. Waar ze in de eerste helft oplettend en bekwaam is, begint ze in de tweede helft domme fouten te maken. De tocht is weliswaar zwaar en de natuur verraderlijk, maar Abby ondergraaft haar eigen geloofwaardigheid. In combinatie met de afgenomen sympathie verandert ze in een ergerniswekkend personage.
De makers geven nog een trap na door tijdens de climax voor de makkelijkste uitweg te kiezen: vaagheid. Werkelijkheid en waanbeelden beginnen door elkaar te lopen. Er wordt veel uitgelegd in vrij directe bewoordingen, maar het blijft een merkwaardig verhaal, mede ingegeven door het toegevoegde sciencefictionelement. Wel levert het Abby een overtuigend moment van persoonlijke doorbraak op.
Aan het eind maakt The Occupant verrassend veel goed. De verloren emoties keren terug - behoorlijk hard zelfs in de laatste paar seconden. Het is ongekend simpel, maar zeer effectief. Een internationale productie zoals deze (Engelstalig maar niet van Amerikaanse of Britse makelij) fungeert vaak als springplank naar Hollywood. Hugo Keijzer bewijst dat hij die kans verdient, al is het jammer dat we hem dan kwijtraken nog voordat we hem leerden kennen.
