Mãe Só Há Uma
Recensie

Mãe Só Há Uma (2016)

Wat overkomt een puber die erachter komt dat hij vlak na zijn geboorte is gestolen? Indringend Braziliaans drama over de schokkende waarheid en werkelijkheid.

in Recensies
Leestijd: 3 min 39 sec
Regie: Anna Muylaert | Cast: Naomi Nero (Pierre/Felipe), Daniela Nefussi (Aracy/Glória), Daniel Botelho (Joca), Matheus Nachtergaele (Matheus), e.a. | Speelduur: 92 minuten | Jaar: 2016

"Ik ben voor de tweede keer gestolen!" Met deze krachtige uitroep beëindigt tiener Pierre na een ongemakkelijk potje bowlen het stilzwijgen tegenover zijn nieuwe, doch ware familie. De zeventienjarige, die zo een broertje van Nederrockster Jett Rebel had kunnen zijn, is erachter gekomen dat hij vlak na zijn geboorte is meegenomen door een vrouw die hij altijd als zijn moeder heeft beschouwd. Deze confrontatie met een nieuwe werkelijkheid zet zijn hele leven op zijn kop. Pierre is een populaire jongen die met zijn charmes de aandacht van meiden en andere jongens weet te vangen. Hij zit middenin een proces van zelfexploratie, waarbij hij met zijn androgyne uiterlijk de grenzen tussen de seksen doet vervagen. Nu de waarheid is uitgekomen, moet de jongen zijn intrek nemen bij zijn biologische familie. Het zijn vreemden bij wie hij geen enkel gevoel heeft.

‘Er Is Maar Een Moeder', zo laat de titel van het Braziliaanse gezinsdrama Mãe Só Há Uma zich letterlijk vertalen. De onthulling dat zijn zorgzame 'moeder' Aracy Pierre ontvreemd heeft uit het ziekenhuis komt op een moment dat de puber volop bezig is om zichzelf en zijn plaats in de maatschappij te ontdekken. Hij is ter wereld gekomen onder de naam Felipe en moet kennismaken met een familie die dolgelukkig is hun verloren zoon terug te zien. Onderwijl wacht Aracy haar straf af in een gevangeniscel. In een maalstroom van emoties als woede, angst en verdriet moeten de betrokken partijen aan elkaar en aan de nieuwe situatie zien te wennen. Als een vlieg op de muur registreert de Braziliaanse filmmaakster Anna Muylaert, wier naam Belgische roots verraadt, de zoektocht van een jongen naar zijn bestaansrecht.

Pierre is een personage dat diverse tegenstrijdigheden herbergt. Hij kleedt zich extravagant en draagt zwarte nagellak en soms zelfs lippenstift. Maar deze kant is ook deels aan het oog onttrokken, want hij hult zich ook graag in damesondergoed. Pierres karakter is een stuk introverter. Zo kan het gebeuren dat iedereen wat van hem wil en de jongen zichzelf juist het liefst terugtrekt. Hij geeft geen weerwoord op zijn overbemoeizuchtige natuurlijke moeder die hem werkelijk geen moment met rust laat en hem de oren van de kop praat. Een eerste ontmoeting met zijn ‘echte’ familie is zo onhandig dat er plaatsvervangende schaamte optreedt. Muylaert haalt de extreme kantjes van Pierre echter alleen van stal als dit functioneel is en garant staat voor een nieuwe aanvaring van ego’s en gevoelens. Een middagje kledingshoppen kan dan zo maar uitlopen op Pierre die met een jurk aan het pashokje verlaat, zijn ouders verbouwereerd achterlatend.

Buitenissigheden als deze zijn echter niet de inzet van dit intense drama. Ze zetten de boel op uitgekiende momenten op scherp, maar ze zijn bijzaak. De aanvaringen tussen Pierre en ouders Glória en Mattheus hadden ook anders van aard kunnen zijn. Pijnlijk zijn ook de uiteenlopende verwachtingen, waarbij onmogelijk partij kan worden gekozen. De ouders zijn blij hun kind terug te zien, maar lopen te hard van stapel en voelen de dubbele shock die hun kind moet zien te verstouwen, niet bepaald subtiel aan. Muylaert toont ons een bijzonder geval van de ‘nature versus nurture’-discussie, waarbij dus de vraag is welk aandeel Pierres ongewone opvoeding en zijn biologische afkomst hebben in de vorming van zijn persoonlijkheid. Terwijl iedereen zich zo goed mogelijk naar de omstandigheden probeert te schikken, verdwijnt de vrouw die Pierre heeft gevormd tot de jongeman die hij nu is naar de achtergrond. Kun je iemand vergeven die een vreselijke misdaad heeft gepleegd, maar wel een uitstekende moeder was? Het blijft een vraag die naar de zijlijn wordt verdreven en een invalshoek die Muylaert bewust vermijdt.

De regisseur maakt ook invoelbaar dat je een hechte band met je opvoeder kunt opbouwen en dat daarbij biologische factoren een ondergeschikte rol spelen. Opvallend is ook nog dat de twee moeders in Pierres leven door dezelfde actrice gespeeld worden, alsof Muylaert ermee wil uitdrukken dat er hoop is dat de nieuwe relatie met Glória ook ooit zo vertrouwd zal worden. Mãe Só Há Uma laat op vloeiende wijze een breed scala aan thema’s en emoties voorbijkomen. Centraal staat de gedachte dat met een bezoekje van de politie alles waar je in geloofde onderuit kan worden gehaald.