Fahim
Recensie

Fahim (2019)

Hoe een jonge vluchteling asiel wist te krijgen door een schaaktoernooi.

in Recensies
Leestijd: 2 min 38 sec
Regie: Pierre-François Martin-Laval | Scenario: Thibaut Vanhulle, Philippe Elno en Pierre-François Martin-Laval | Cast: Assad Ahmed (Fahim Mohammad), Mizanur Rahaman (Nura), Gérard Depardieu (Sylvain Charpentier), Isabelle Nanty (Mathilde) e.a. | Speelduur: 108 minuten | Jaar: 2019

Fahim wordt door zijn vader mee naar Frankrijk genomen om het politieke geweld in thuisland Bangladesh te ontvluchten. In dit nieuwe land staan vader en zoon echter onder constante druk om te worden uitgezet. Maar onder de vleugels van een bijzondere schaakleraar bloeit Fahim op en wordt zodoende steeds beter in de denksport waarbij zijn passie ligt. Fahim is een fijn modern feelgoodsprookje, maar verzandt wel in de nodige voorspelbaarheden.

Fahim is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Fahim Mohammad en zijn vader Nura, die gedwongen waren Bangladesh te ontvluchten vanwege deelname aan een protest tegen de regering. In Frankrijk werd echter gedreigd met de uitzetting van het tweetal. Nura weigerde te vertrekken en verbleef nog een tijd lang illegaal met zijn zoon in Frankrijk. In deze tijd werd Fahim landskampioen schaken onder de twaalf jaar en toenmalig premier François Fillon beloofde de familie een aantal dagen later een verblijfsvergunning.

Er wordt een hoop geschaakt in Fahim. De makers weten deze denksport, misschien niet de meest geschikte sport voor het medium film, op een aantal slimme manieren tot leven te brengen. De beste daarvan is het inzetten van Gérard Depardieu in een rol die hem op het lijf geschreven lijkt: die van onbegrepen en temperamentvol maar ook enigszins gefaald genie. Deze Sylvain Charpentier gaat nogal ruw om met zijn jeugdige pupillen. Tierend en beledigend probeert hij de kinderen slimme schaakzetten te laten doen, terwijl hij ze in zijn rookpauzes laat sporten. Met de nodige humor en charme weet Depardieu met veel liefde een prachtig personage neer te zetten.

Naast het schaken is te zien hoe Nura, zonder een woord Frans te kunnen, zich staande probeert te houden in Frankrijk. Een baan kan hij niet vinden en hij dreigt verschillende keren te worden uitgezet. Tijdens een gesprek heeft met een vrouw van de immigratiedienst, blijkt Nura's tolk een sympathisant van de regering in het thuisland, die opzettelijk zijn woorden verdraait om hem er slecht uit te laten komen. Onder het feelgoodverhaal bevindt zich duidelijk nogal een wrang verhaal, alleen komt dit maar zelden tot uiting. In een van de betere scènes zoekt de schaakgroep Fahim op in een soort geïmproviseerde sloppenwijk in Parijs, waarbij duidelijk wordt in wat voor schrijnende condities illegalen in Frankrijk soms leven.

Toch weigert de film fundamentele kritiek te leveren. Fahim vertelt vooral het succesverhaal van een jongen die schaakkampioen wordt en daardoor een verblijfsvergunning krijgt. Het is natuurlijk raar en uitermate wrang dat een familie alleen op die manier toegang kan krijgen tot Europa en zonder schaakgenie weer terug was gestuurd naar een levensgevaarlijk land. Helaas gaat de film niet verder in op deze bizarre logica van het staatsapparaat, maar blijft het hangen in een uiterst oppervlakkige vorm van kritiek. Desalniettemin werkt Fahim uitstekend als feelgoodfilm en is het een genot om naar Depardieu en Isabelle Nanty te mogen kijken, maar met wat meer moeite had de film ook wat moeilijkere onderwerpen schaakmat kunnen zetten.