Nothing Personal
Recensie

Nothing Personal (2009)

Winnaar van het Gouden Kalf voor beste film is een minimalistisch portret van een Nederlandse vrouw die vlucht naar het Ierse platteland om haar beëindigde relatie te verwerken.

in Recensies
Leestijd: 2 min 29 sec
Regie: Urszula Antoniak | Cast: Lotte Verbeek (Anne), Stephen Rea (Martin) e.a. | Speelduur: 85 minuten | Jaar: 2009

Niet Oorlogswinter, De Storm of Wit Licht won dit jaar de belangrijkste Gouden Kalveren, maar het relatief onbekende Nothing Personal. Het debuut van de Pools-Nederlandse regisseuse Urszula Antoniak maakte na een zegetocht op het filmfestival van Locarno, waar de film vier prijzen won, ook furore op het Nederlands Film Festival. Het is iets te veel lof voor een zeer minimalistische film die weliswaar uitstekend in elkaar steekt, maar ook te weinig vernieuwends biedt om lang te beklijven.

De Nederlands-Ierse co-productie, de film voelt overigens weinig Nederlands aan, is in de eerste plaats een door en door romantische film. We ontmoeten hoofdpersoon Anne in de eerste scène van de film in een leeg huis. Al haar spullen staan buiten bij het vuilnis. Het is duidelijk dat ze de herinneringen aan een relatie uit het verleden bij het grof vuil wil zetten. Om dit te verwerken, besluit Anne alles achter te laten. Ze vertrekt uit Nederland en reist met haar rugzak op weg naar het isolement. Uiteindelijk belandt ze op een boerderij op het Ierse platteland waar ze kennismaakt met Martin, die uit hetzelfde hout is gesneden als zijzelf. Tussen de twee ontwikkelt zich een verstandshuwelijk, waarbij Martin eten en onderdak verschaft aan Anne en zij in ruil daarvoor op het land werkt. Anne heeft één voorwaarde: geen vragen.

Overmatig clichégebruik ligt voortdurend op de loer in Nothing Personal. Natuurlijk groeien Anne en Martin op den duur naar elkaar toe, geholpen door de extreem geïsoleerde omgeving waarin ze verkeren en de muziek van Schubert. Zoals zo vaak gaat het echter niet om het einddoel, maar om de reis daarnaartoe. En die is mooi. Met zeer strakke hand leidt Antoniak de kijker door de wereld van deze twee mensen die om verschillende redenen de bewoonde wereld achter zich willen laten. Beiden getekend door het leven; de een jong en impulsief, de ander oud en ervaren.

Geholpen door de uitstekende acteerprestaties van Lotte Verbeek en Stephen Rea, de enige noemenswaardige acteurs in de film, weet Antoniak de innerlijke belevingswereld van Anne en Martin prachtig over te brengen. Ze maakt daarbij gebruik van fraaie opnames van het Ierse platteland, die de eenzaamheid van de twee symboliseren, en het aloude adagium dat stilte meer zegt dan duizend woorden. Antoniak waakt voor uitleggerige scènes en laat duiding en interpretatie aan de kijker over. Ze registreert slechts en daar is weinig dialoog bij nodig.

Het minimalisme waar Antoniak zo rigoureus aan vasthoudt, zorgt er echter wel voor dat Nothing Personal nooit meer wordt dan een zeer intiem portret van twee mensen die zichzelf in de ander herkennen. De film wordt nooit saai, maar je ontkomt niet aan het gevoel dat na een krappe 85 minuten alles ook wel gezegd is. Het maakt van Nothing Personal een goed debuut, wat bewijst dat Antoniak voldoende getalenteerd is, maar in het vervolg zou iets meer ambitie (en personages) geen slecht idee zijn.