Loveless
Recensie

Loveless (2017)

Krachtig drama van de maker van The Return waarin liefdeloze, scheidende ouders hun kind zien verdwijnen.

in Recensies
Leestijd: 3 min 25 sec
Regie: Andrey Zvyagintsev | Cast : Maryana Spivak (Zhenya) , Alexey Rozin (Boris), Matvey Novikov (Alyosha), Marina Vasilyeva (Masha), Andris Keishs (Anton), e.a. | Speelduur: 127 minuten | Jaar: 2017

Tot op de dag van vandaag heeft Zhenya er spijt van dat ze een kind op de wereld heeft gezet, zo biecht ze op tegenover haar nieuwe vriend. Haar zoon is enkel een last voor haar en de kille moeder kan maar weinig liefde voor haar nageslacht opbrengen. Ze kijkt nauwelijks naar telg Alyosha om en mist hem niet eens na twee dagen.

Vader Boris is ook te veel met zijn eigen dingen bezig. Binnen zijn bedrijf is het onbespreekbaar dat een van de werknemers in scheiding ligt. Terwijl hij de verhalen van zijn collega aanhoort over die ene werknemer die wel gescheiden was en alles aan elkaar loog, verwacht zijn nieuwe vriendin een kindje. Het is de vraag of de baby eenzelfde toekomst als Alyosha tegemoet ziet.

Zoals de titel al doet vermoeden is de liefde ver te zoeken in het Russische drama Loveless. De volwassenen zijn enkel met hun eigen sores bezig en Alyosha is het kind van de rekening. Hij ligt in tranen in zijn bed als hij de ruzies over de ophanden zijnde scheiding van zijn ouders afluistert. En dan slaat het noodlot toe als de jongen spoorloos verdwijnt. De politie ziet het als een weglopertje en Zhenya en Boris moeten een speurtocht naar hun kind op touw zetten.

De eigentijdse filmmaker Andrey Zvyagintsev leverde reeds een reeks juweeltjes af met [i[The Return[/i] en Leviathan als voornaamste wapenfeiten. In beide speelfilms speelden familiebanden een belangrijke rol, maar het werd nergens zo kil en liefdeloos als bij de ouders van Alyosha. Terwijl de jongen zich geen raad weet met de nieuwe situatie kibbelen zijn ouders over de verkoop van hun appartement.

Loveless is opgedeeld in twee aktes van ongeveer gelijke lengte. In het eerste deel ruimt Zvyagintsev veel tijd in om de nieuwe levens van Zhengya en Boris te schetsen. Net als de personages zet hij het kind op een zijspoor en laat hij het de herinnering van de kijker verdwijnen. Het maakt de twee ouders uitermate onsympathiek en zelfzuchtig. Zhengya heeft het zo weinig mogelijk over Alyosha en Boris is met zijn tweede leg bezig zijn zoon te verdringen.

Het tweede deel richt zich op de zoektocht naar het verloren kind en kent beduidend meer vaart. Begrijpelijkerwijs wist het even de rivaliteit tussen de ex-geliefden en moeten ze samen inzien hoe ze met Alyosha zijn omgesprongen. Dit maakt de onduidelijkheid, onzekerheid en wanhoop die ze - beter laat dan nooit - ervaren er des te schrijnender op.

Zvyagintsev toont ons een modern Rusland, waarbij de relaties al net zo los en onbezonnen kunnen zijn als bij ons in het westen. Hij start zijn verhaal ergens in 2012 en zet dit af tegen politieke gebeurtenissen in zijn eigen land, de Verenigde Staten en Oekraïne. Op de autoradio van Boris schallen verhalen over de apocalyps die een groep geloofswaanzinnigen verwacht en dan moet de wereld van de man zelf nog instorten.

De beelden die de filmmaker ons voorschotelt zijn krachtig en verstild, wat begint met steriele shots van een besneeuwde stad. De serene camerabewegingen missen hun uitwerking niet. Zvyagintsev laat ons kennismaken met het nieuwe Rusland en is hierin soms weinig subtiel, bijvoorbeeld als Zvengya op het balkon op de loopband rent gehuld in een trainingspak met Rusland-logo.

Het staat symbool voor het Rusland van het individualisme, waarbij weinig naar elkaar omgekeken wordt en het gezinsleven steeds minder de hoeksteen van de samenleving is. Een krachtige staat met een resolute leider die er niet voor terugdeinst een stuk buurland te annexeren. Het is voor ons kaaskoppen lastig duiden, omdat wij alleen onze eigen mediaberichtgeving kennen.

Maar zelfs ontdaan van deze politieke en sociaal-maatschappelijke lading is Loveless een sterk drama dat minutieus de teloorgang van kernwaarden als trouw, zorgzaamheid en liefde aankaart. Met aandacht voor wat aanvankelijk bijzaken lijken, wat hint naar de misplaatste focus van Zhengya en Boris. Wederom zien we Andrey Zvyagintsev in topvorm. Dit werd ook erkend in Cannes waar deze officiële Russische Oscarinzending de juryprijs binnenhaalde.