in Recensies
Update:
Het Oscar-winnende productieteam van Underdog Films zoekt het avontuur opnieuw onder water op. Na de bekroonde documentaire Jago - over een tachtigjarige speervisser - volgt het deze keer de bekende 'haaienfluisteraar' Ocean Ramsey. Zij zwemt niet alleen rond met haaien alsof het koddige dolfijnen zijn. In The Shark Whisperer treedt zij op als hun vinnige advocaat en maakt ze de wereld bewust van hun bedreigingen en belangen. Zijn haaien dan geen bloeddorstige monsters maar gewoon lieve en onbegrepen dieren uit een ander tijdperk?
In het begin maken we kennis met de zevenjarige Ocean. Een verlegen meisje uit Hawaï dat liever optrekt met zeedieren dan met mensen. Ze zwom in haar kinderlijke onschuld achter een haai aan. Een magisch moment dat een roeping in gang zette. Geboren in het jaar dat Jaws: The Revenge het levenslicht zag, groeide ze niet op in een haaivriendelijk tijdperk. Na enkele aanvallen van haaien op surfers kwamen het kooitoerisme en de demonisering echt op gang.
In het middenstuk van de documentaire is er echter weinig over van de chronologie en de samenhang. We krijgen een glimp van het liefdesverhaal van Ocean en een surffotograaf te zien. Ze bekeerde hem tot haaien videograaf. En de kijker ziet nog enkele losse anekdotes over haaien die hen nauw aan het hart liggen. Misschien had de maker hier best gefocust op de levensloop van één haaienvriendje?
Maar zowel esthetisch als ethisch gezien zijn de beelden van Ocean die rond de haaien dartelt een streling voor het oog. De serene bewegingen door het water bieden wel degelijk een heel nieuw perspectief op dit roofdier. Ervaringsdeskundigen delen over de speciale energie die ze voelen in het bijzijn van een dier dat al miljoenen jaren bestaat. Is dat geen pure adrenaline of is er toch meer magie in het spel?
Maar de haaien zijn niet de enigen die kampen met vooroordelen. Ocean is namelijk erg actief op sociale media. Bovendien is ze een mooie slanke blondine die door het water glijdt. Om nog te zwijgen van de snorkel-met-haaien tours die ze promoot. Daardoor krijgt ze weinig krediet in wetenschappelijke kringen. Ondanks 15 jaar aan datasets: ze bracht meer dan 300 haaien in kaart. Ook volgt ze het uitstervingsgevaar op: honderd haaiensoorten krompen al tot 10% van hun populatie.
In het derde deel van de documentaire volgt de kijker weer een duidelijke rode draad. Sinds 2016 strijdt Ramsey namelijk voor een wetsvoorstel dat het doden van haaien in Hawaï verbiedt. Want talloze roofvissen sneuvelden voor een foto, een souvenir of een portie matige haaievinnensoep. Om haar doel te behalen, gooit ze alle PR-wapens in de strijd. Personificatie van haaien, bewustmaking in de gemeenschap en zelfs een occasionele bikinifoto. Uiteindelijk bereikt ze haar doel na een controversiële stunt die het nieuws haalt.
En dan de ultieme vraag: zijn haaien nu bloeddorstige monsters of ondergewaardeerde magische zeedieren? De waarheid blijkt in het midden te liggen. Gelukkig biedt de documentaire ook de nodige nuance en een weerwoord van een bekende surfer: een haaienaanval-overlever met een kunstbeen. Dergelijke grote aanvallen zijn zeldzaam maar niet onmogelijk. Ocean geeft ons nog een wijze levensles mee als het gaat om risico's nemen bij een passie. Observeer eerst uitvoerig de details - zoals bewegingen en gelaatsuitdrukkingen. Zeg dan: ik ben me bewust van het risico. En doe het ten slotte gewoon.
The Shark Whisperer is te zien bij Netflix.
