De tweede avondvullende speelfilm van de Britse filmmaker Andrew Haigh is een klein meesterwerkje. In het intieme relatiedrama Weekend zien we het intense samenzijn en de diepgaand gesprekken tussen twee mannen in een buitenwijk van het Engelse Nottingham. Na hun gezamenlijke weekend zouden hun levens ingrijpend veranderen. Ook al werkt Haigh aan projecten over de homowereld, waaronder zijn speelfilmdebuut Greek Pete en de regie van de HBO-serie Looking, het doet de regisseur groot onrecht om hem in dat hoekje te stoppen. De twee hoofdpersonen van Weekend uit 2011 zouden net zo goed een man en een vrouw of twee vrouwen kunnen zijn geweest. Helemaal opvallend is het verloop van Haighs loopbaan, want een blik op de IMDb wijst uit dat hij ooit als productieassistent aan titels als Gladiator en Black Hawk Down verbonden was. Dat we hier te maken hebben met een veelbelovend filmmaker met oog voor detail, een bescheiden cameravoering en acteursregie en een ongekend talent voor indringende dialogen blijkt wel uit zijn derde speelfilmproject. Met glansrollen voor Charlotte Rampling en Tom Courtenay legt Haigh in 45 Years de open zenuwen van een voor de buitenwereld perfect huwelijk bloot.
Hoe kan ik je iets kwalijk nemen dat is gebeurd voor we elkaar kenden, verzucht de zestiger Kate Mercer, wanneer het diep weggestopte verleden weer de kop op steekt. Maar toch, zegt ze er achteraan terwijl ze de kamer uit loopt. De voormalig lerares en haar echtgenoot Geoff staat een hectische week te wachten, met de viering van hun vijfenveertigjarig huwelijksfeest. Haigh doorloopt met ons de aanloop naar het feest. De op stapel staande ellende begint met een brief die Geoff ontvangt. Met een woordenboekje uit de schuur probeert hij de Duitse werkwoorden die hij niet kent te vertalen. Maar de strekking ervan is hem al vlot duidelijk. Ze is gevonden, deelt hij zijn eega op zakelijke wijze mee. Haigh ruimt aanvankelijk niet veel tijd in om uit te leggen wat er precies mee wordt bedoelt. We hoeven alleen maar te weten dat Geoff in de jaren zestig een vriendin had die in een gletsjer ergens in de Alpen verdween. De goedaardige man heeft het drama achter zich gelaten. Zijn vriendin is nooit terug gevonden, tot nu. Geoff heeft een nieuwe liefde gevonden in Kate en het stel is al ruim vierenhalf decennia zielsgelukkig. Daarmee is de emotionele kous voor Geoff af, maar begint het malen bij Kate juist.
Het geheim van Haight magistrale vakmanschap als schrijver en regisseur schuilt misschien wel in die twee woordjes: maar toch. Het knappe is dat het stel blijft praten. Zelfs nog de liefde bedrijft en Haigh hiermee het geluk dat ze hebben opgebouwd nog lang in stand houdt. De minuscule barstjes zijn niet met het blote oog zichtbaar, maar er hoeft maar iets te gebeuren of het huwelijk ligt in gruzelementen. Kate gaat op onderzoek uit naar het verleden van haar voorgangster Katya. Op diabeelden die ze op zolder vindt blijkt dat de verongelukte vrouw zelf wat op haar leek. Haigh is echter niet geïnteresseerd in de uiterlijke overeenkomst, maar enkel in wat het bij de vrouwelijke hoofdpersoon teweeg brengt. Hij filmt het gezicht van Rampling vaag, en uit focus, met op de achtergrond de diabeelden. Pas aan het eind van de scène richt hij de camera op het doek waarop de beelden geprojecteerd zijn.
Het kennelijk gelukkige huwelijksbeeld lijkt fier overeind te blijven, maar wordt ook steeds wranger en moet steeds meer gestut worden. Misschien is de veerkracht van het huwelijk toch wat minder groot dan de buitenwereld zou vermoeden. Veel filmmakers zouden de personages van elkaar laten vervreemden, door ongemakkelijke stiltes in te bouwen. Haigh wil dat moment juist snel achter zich laten door het vroeg voorbij te laten komen, namelijk nadat Geoff het nieuws ontvangen heeft. Het moeilijkste moment komt daarna, als het stel het er over moet hebben. Het op handen zijnde feest is een goede afleidingsmanoeuvre omdat er praktische zaken als muziek geregeld moet worden, maar het drukt het drama niet weg. Net als voorganger Weekend is 45 Years een knap geconstrueerd en geschreven gevoelsdrama met een eenvoudige, haast timide regie. De laatste blik in de camera van Charlotte Rampling vat deze prachtige en pijnlijke huwelijksschets perfect samen.
