Het is februari en dat betekent dat de hype rondom filmprijzen weer in volle gang is, met als hoogtepunt de uitreiking van de Oscars op 7 maart. In Nederland komen er deze week twee films uit die dit jaar zijn genomineerd voor de Oscar voor beste film, zijn geregisseerd door een vrouw en op een gegeven moment als dé kanshebber voor de hoofdprijs werden gezien. Dit zijn Lone Scherfigs An Education en Kathryn Bigelows The Hurt Locker. Maar daar waar die laatste nu favoriet is geworden, is de eerste nagenoeg vergeten en mag zich nog gelukkig prijzen met enkele nominaties.
In Nederland leek The Hurt Locker dat lot ook beschoren te zijn. De film stond vorige zomer nog in de planning, maar het uitkomen werd uitgesteld naar december en uiteindelijk afgesteld - een dvd-release eind februari, daar moesten we het mee doen. Totdat de prijzenregen aan de overkant van de oceaan een orkaan werd die niet meer te negeren viel en de distributeur toch besloot de film in de bioscoop uit te brengen. Hij zal waarschijnlijk niet erg lang draaien, dus grijp je kans zolang het nog kan. The Hurt Locker is namelijk een film die stukken beter tot zijn recht komt op het grote scherm. En nadat Avatar eventjes als grote winnaar van het prijzenfestijn leek weg te gaan lopen, heeft het er nu alle schijn van dat The Hurt Locker er met de belangrijkste prijzen vandoor gaat.
Het is dan ook de eerste film over de tweede Irakoorlog die bijna universeel geprezen wordt en geen expliciete politieke boodschap bevat. Waar eerdere films over deze oorlog vaak struikelden over wat ze over de oorlog wilden zeggen en de didactische methodes die daarvoor ingezet werden, richt The Hurt Locker zich puur op de ervaring van enkele mannen in het veld. Een team mineurs om precies te zijn. Als Amerikaanse soldaten ergens een bom vinden, dan worden sergeant James, sergeant Sanborn en specialist Eldridge opgeroepen om de bom te demonteren terwijl de soldaten de omgeving afschermen.
Dit levert een aantal zeer spannende demontagesequenties op die de hoogtepunten van de film vormen (naast een ijzersterke scherpschutterscène). En een paar spectaculaire explosies die je in de juiste bioscoop tot in de puntjes van je tenen kunt voelen. Michael Bay mag zijn films dan volstoppen met ontploffingen, maar Bigelow laat zien hoe je ze het enerverendst in beeld brengt. De explosie aan het eind van de openingsscène spat van het scherm en heeft een oneindig grotere impact dan de vele ontploffinkjes in het recente werk van Bay. De Oscarnominaties voor geluid en geluidsmontage zijn absoluut verdiend.
Dat de uitwerking van de personages summier is en het verhaal op de keper beschouwd weinig voorstelt, maakt daarbij eigenlijk niet zo gek veel uit. Er wordt net genoeg informatie gegeven om de machowereld waarin de hoofdpersonen leven neer te zetten en we weten net genoeg van hen om tijdens het demonteren van de bommen mee te leven. Een subplot dat halfslachtig poogt Sergeant James uit te diepen had achterwege gelaten kunnen worden. Voor hem draait alles namelijk om de actie, om het demonteren zelf en de rush daarvan. Tot frustratie van zijn teamgenoten, die nogal moeite hebben met zijn roekeloze, soms haast suïcidale gedrag.
Kathryn Bigelow gooide ooit hoge ogen met vampierfilm Near Dark en cultactiefilm Point Break. Na enkele minder geslaagde films en een lange stilte keert ze nu eindelijk terug met een puike actiethriller. Waarin ze niet helemaal overtuigend in de mannelijke psyche duikt, maar genoeg om indruk te maken en niet te veel om het juiste tempo erin te houden. En voldoende om dit toch een relevante film over de oorlog in Irak te maken, juist door de manier waarop Bigelow zich tot de ervaring van de soldaten beperkt.
