Effi Briest
Recensie

Effi Briest (2009)

Matig kostuumdrama, gebaseerd op de Duitse klassieker van Theodor Fontane, maakt alleen indruk door hoofdrolspeelster Julia Jentsch.

in Recensies
Leestijd: 3 min 13 sec
Regie: Hermine Huntgeburth | Cast: Julia Jentsch (Effi Briest), Sebastian Koch (Geert von Instetten), Juliane Köhler (Luise von Briest), Barbara Auer (Johanna) | Speelduur: 121 minuten | Jaar: 2009

Waarom? Dat is de eerste vraag die zich opdringt na het bekijken van Effi Briest. Waarom was het nodig om na drie eerdere verfilmingen van het klassieke boek van Theodor Fontane, waaronder die van Rainer Werner Fassbinder met zijn muze Hanna Schygulla in de hoofdrol, aan een nieuwe verfilming te beginnen? Het feit dat de film het antwoord op die vraag niet kan geven, zegt genoeg over de kwaliteit van deze versie van Effi Briest, geregisseerd door Hermine Huntgeburth.

De roman Effi Briest is geschreven in 1894 en geldt als het Duitse equivalent van meesterwerken als Madame Bovary en Anna Karenina. Hoewel die laatste twee meer naamsbekendheid genieten, is Effi Briest van even grote invloed geweest op de Duitse literatuur als de genoemde boeken op de Franse en Russische literatuur. Hermine Huntgeburth volgt het boek grotendeels trouw, maar heeft het einde enigszins veranderd om het verhaal aan te passen aan de huidige tijd en het een feministisch tintje mee te geven. De veranderingen aan het verhaal zijn echter zo miniem dat het een remake niet rechtvaardigt.

Boek en film draaien om de zeventienjarige Effi, dochter van een edelman, die wordt uitgehuwelijkt aan de machtige baron von Instetten, die jaren geleden zijn liefde voor de moeder van Effi onbeantwoord zag. Effi vergezelt haar man naar het afgelegen Kessin, waar ze diep ongelukkig is. Ze wordt geteisterd door nachtmerries en eenzaamheid. Al snel vlucht ze dan ook in de armen van de majoor Crampas, met wie ze een stormachtige relatie begint. Hoewel er een einde komt aan die relatie als ze met haar gezin naar Berlijn verhuist, wordt ze achtervolgd door haar verleden, wat verregaande consequenties heeft voor haar toekomst.

Hoewel dit boek in Duitsland dus een niet te onderschatten invloed heeft gehad op de ontwikkeling van de literatuur, is het verhaal inmiddels al zo vaak in andere boeken en films op soortgelijke wijze naverteld dat het een wat clichématige indruk achterlaat. Dat is dan ook het voornaamste probleem met deze verfilming. De film opent met een vrolijke, onbezorgde Effi die met haar vriendinnen speelt en nog meer een kind is dan een volwassene, waarna ze van de een op de andere dag wordt uitgehuwelijkt. Wat volgt zijn scènes zoals de pijnlijke ontmaagding in de huwelijksnacht, de vervreemding van haar eigen man en de onvermijdelijke affaire die in dergelijke kostuumdrama’s niet mag ontbreken.

Nu hoeft dat geen onoverkomelijk probleem te zijn als de makers erin slagen het geheel nog met wat visuele flair in beeld te brengen, zoals Saul Dibb eerder dit jaar deed in het fraaie kostuumdrama The Duchess, een film die qua verhaal opmerkelijke overeenkomsten vertoont met Effi Briest. Maar ook daar slagen de makers van de film niet in. De kostuums steken, niet geheel onverwacht, schraal af tegen de grote Amerikaanse films in het genre, en ook het onopvallende camerawerk en de regie horen eerder thuis in een tv-serie. Daarnaast draagt de larmoyante en overdadige muziek van Johan Söderqvist ook niet bij aan de subtiliteit van het verhaal.

De enige reden dat Effi Briest nog enigszins de moeite waard is, is het spel van de voortreffelijke acteurs. Sebastian Koch is uitstekend als Baron von Instetten, een rol die anders is dan we tot nu toe van hem gezien hebben, maar het is Julia Jentsch (Sophie Scholl, The Edukators) die de show steelt in de titelrol. Jentsch is voortreffelijk als Effi, een vrouw die wanhopig op zoek is naar haar eigen geluk, maar er niet in slaagt te ontsnappen uit haar eigen omgeving. Het is echter bij lange na niet genoeg om de film te redden. Hoewel de hardcorefans van kostuumdrama’s hier wellicht nog van kunnen genieten, zullen overige filmliefhebbers weinig plezier beleven aan Effi Briest.