Mammal
Recensie

Mammal (2016)

Een slechte moeder op zoek naar een tweede kans, of twee dwalende zielen met behoefte aan een wederzijdse verstandhouding?

in Recensies
Leestijd: 3 min 57 sec
Regie: Rebecca Daly Cast: Rachel Griffiths (Margaret), Michael McElhatton (Matt), Barry Keoghan (Joe), Nika McGuigan (Ann Marie), e.a. | Speelduur: 97 minuten | Jaar: 2016

Moeders die hun kind in de steek laten komen er in films doorgaans niet best vanaf. Het verdwijnen uit het leven van hun kroost wordt op zijn minst als egoïstisch en op zijn hardst als tegennatuurlijk afgeschilderd. Daarvoor kan begrip worden opgebracht, maar de andere kant van het verhaal wordt zelden gerespecteerd, terwijl een dergelijk ingrijpende beslissing toch uitleg vereist. In haar tweede film voert Rebecca Daly een moeder ten tonele die ooit haar kind en man verliet, maar nu geconfronteerd wordt met het overlijden van haar zoon. Als zich een tweede kans voordoet om haar tekortkomingen als moeder te compenseren, moet ze die dan aangrijpen? Daly schetst in het kleinschalig drama Mammal slechts de mogelijkheden, maar laat het oordelen aan de kijker over. Die mist echter belangrijke feiten.

Margaret, een alleenstaande vrouw van in de veertig, bleek twintig jaar eerder niet klaar voor het moederschap. Een leven met man en kind liet ze links liggen in ruil voor een onafhankelijk bestaan. Nu krijgt ze van haar ex-man het bericht dat hun zoon is verongelukt. Het verlies van dit kind voor wie ze bewust nooit een rol van betekenis heeft gespeeld, treft haar harder dan verwacht. Als ze in aanraking komt met de gewonde straatjongen Joe, neemt ze hem op in haar huis en haar leven. Al snel ontstaat een intieme band met de ruige knul, die ongeveer dezelfde leeftijd heeft als haar eigen zoon had. Wat lijkt te beginnen als een zoektocht naar een surrogaatmoederschap, slaat echter op den duur om in een intensere relatie die weinig weg heeft van de band tussen ouder en kind.

Een metaforische titel als Mammal roept de vraag op wie hier het zoogdier is. Is het Margaret, die worstelt met haar achtergrond als afwezige moeder en alsnog een kind zoekt om te 'zogen'? Of is het Joe, het straatjoch dat zich in een kwetsbare positie bevindt en behoefte heeft 'gezoogd' te worden door een moederfiguur? Daly laat dergelijk gissen over aan de toeschouwer. Aan motivatie en oordelen maakt ze geen woorden vuil. Ze is er niet op uit het pijnlijke verleden van haar hoofdpersoon te verketteren, noch hanteert ze het als steekhoudende verklaring voor haar huidige handelen. Als de kijker de conclusie wil trekken dat Margaret de jongen in haar leven opneemt in een poging op een volwassener punt in haar leven naar eigen maatstaven alsnog het moederschap te ervaren, dan kan dat. Wanneer een seksuele component aan die relatie wordt toegevoegd, houdt een dergelijke kijk echter geen stand. Draait Mammal niet gewoon om twee heel verschillende kwetsbare mensen die op zoek zijn naar een vorm van liefde, hoe ongebruikelijk die ook mag zijn?

De vraagtekens die geplaatst kunnen worden bij de band tussen de hoofdpersonages, worden gedeeltelijk weggenomen door het sterke acteerwerk. De rol van de introverte, behulpzame Margaret, die oh zo symbolisch een winkel voor tweedehands goederen runt, is in goede handen bij Rachel Griffiths. In haar spel klinkt een onderhuids gemis door, een hunkering naar een intieme connectie. Of dat een moederrelatie of een zucht naar romantische passie behelst, wordt bewust in het midden gelaten. Griffiths krijgt tegengas van de Ierse rijzende ster Barry Keoghan, wiens rauwe Joe intens laveert tussen agressie enerzijds en kwetsbaarheid anderzijds. Dat we ondanks zijn misstappen met hem te doen hebben, kan geheel op Keoghans conto bijgeschreven worden. Ondanks hun leeftijdsverschil is het tweetal aan elkaar gewaagd en ontbreekt het geen van beiden aan het nodige lef in hun zowel fysiek als psychologisch intieme scènes. Veteraan Michael McElhatton maakt zich eveneens verdienstelijk in de rol van Margarets ex, die lijdzaam aanziet hoe de moeder van zijn kind zich meer bekommert om het straatschoffie dan om het verlies van haar eigen telg. Dat de sociaal verdachte connectie tussen Margaret en Joe garant staat voor acteervuurwerk naarmate de ontknoping nadert, komt met dergelijke spelers niet als verrassing.

De inspanningen van de acteurs ten spijt, kan niet ontkend worden dat het verzwijgen waaraan Daly zich schuldig maakt, het inzicht en dus het medeleven belemmert. Margarets beweegredenen voor het achterlaten van haar kind worden slechts gesuggereerd, maar verdienen toch meer aandacht dan gegeven. Hetzelfde geldt voor haar motivatie om Joe in huis te houden, want waarom zou je dat doen voor iemand die geld van je steelt en zich met overduidelijk verkeerde vrienden inlaat? Daly's weigering om die duidelijkheid te verschaffen weerhoudt ons ervan Margaret voldoende te begrijpen, waardoor Mammal uiteindelijk toch een emotioneel afstandelijke film blijkt. Voor een film die gecentreerd is rond de emoties van zijn personages, is dat een obstakel. Daly had het scenario wat meer moeten bemoederen om dit gemis te voorkomen.