Zonder hoop had hij zijn veertien jaar als gevangene in een beruchte strafkolonie in Frans-Guyana nooit volgehouden. Hij had een uitzicht, een doel. Hij moest en zou ontsnappen. Iedereen heeft ongetwijfeld weleens gehoord van het levensverhaal van de Fransman Henri Charrière - of 'Papillon', verwijzend naar de getatoeëerde vlinder op zijn borst. Drie jaar na het verschijnen van zijn autobiografie, bracht filmmaker Franklin J. Schaffner in 1973 de overlevingsstrijd van Papillon al eens naar het grote witte doek. Nu doet de Deense regisseur Michael Noer dat nog eens opnieuw. Het verhaal van de veroordeelde Franse kluiskraker blijft voor elke generatie interessant.
Parijs, 1931. Het Franse nachtleven bloeit met de Moulin Rouge, het criminele circuit achter de schermen evenzo. Het leven van juwelendief Henri Charrière verandert in een ware hel wanneer hij (naar eigen zeggen onterecht) wordt beschuldigd en levenslang wordt veroordeeld voor de moord op een pooier. In groten getale werden veroordeelde mannen destijds naar een berucht gevangeniseiland in Frans-Guyana verscheept om daar onderworpen te worden aan een streng regime van zware arbeid, minimale rantsoenen, zweepslagen en als het moet een guillotine die hen haast al toelachte. Zoals de bajesdirecteur benadrukt in zijn welkomspraatje, haalt alleen een gek het in zijn hoofd om gebruik te maken van zijn minimale kansen om levend van het eiland te kunnen ontsnappen. Desondanks is Papillon vastberaden om de oceaan over te steken naar die loerende vrijheid achter de horizon.
Geld heeft hij nodig om te kunnen ontsnappen. Op de heenreis ontmoet hij de fijngevoelige miljonair Louis Dega, die opgepakt is voor de verkoop van valse staatsobligaties en een duidelijke prooi is voor zijn medegevangenen. In ruil voor diens bescherming wil Papillon gebruikmaken van het rolletje flappen dat Dega heeft meegesmokkeld in zijn achterste. Deze afspraak blijkt het begin van een mooie vriendschap te zijn. Het contrast tussen de twee is groot, maar ze delen hetzelfde lot en zien beiden een leven achter de tralies tegemoet. Charlie Hunnam speelt de hoofdrol vol overtuiging, maar het zijn de sublieme acteerprestaties van Rami Malek die in de rol van Dega de meeste indruk maakt. Het hele ensemble, inclusief het Nederlandse tintje van Yorick van Wageningen als directeur Barrot, is overigens fijn om naar te kijken, evenals de complete plaatjes die op het scherm verschijnen. De muziek begeleidt de beelden soepeltjes.
Veertien jaar vertalen naar het witte doek valt niet mee, zelfs niet met een redelijk lange speelduur. Noer heeft logischerwijs keuzes moeten maken in wat hij wel en niet toont. Desondanks geeft hij de kijker van alle aspecten van het leven en de gevangenschap van Charrière wat mee. Zijn jaren van eenzame opsluiting, zijn tijd op Duivelseiland en de klappen die hij poedelnaakt onder de douche opvangt voor zijn vriend om hun vriendschap te accentueren. Natuurlijk zijn dergelijke stukken bewust gekozen om de film te stroomlijnen en geschikt te maken voor een bioscoopvertoning. Charrière wordt zelfs verweten een beetje te hebben gerommeld met zijn eigen autobiografie. De Fransman zou een echte verhalenverteller zijn geweest en zijn eigen bevindingen hebben geromantiseerd en vermengd met die van anderen. Voor mensen die een realistischere blik op dit verschrikkelijke stuk geschiedenis willen krijgen, kunnen beter een documentaire aanzetten.
Dit overlevingsdrama had misschien wel wat meer van die grauwheid en bruutheid kunnen gebruiken, maar dan zou het wellicht een onnodig zware zit zijn geworden. Lichamelijk takelt Hunnam flink af, maar het vervallen lichaam van een man die na veertien jaar opsluiting haast op sterven na dood is, blijkt zelfs vandaag de dag, met al die moderne filmtechnieken, maar moeilijk na te bootsen. Afleidend is het niet, maar het zijn wel voorbeelden van de schoonheidsfoutjes die voor de liefhebbers van het origineel deze nieuwe 'vlinder' iets minder indrukwekkend zullen maken. Het eindresultaat is gewoon een goede film. Voor de nieuwe generatie bioscoopganger is Papillon ongetwijfeld een indrukwekkende vlinder, ook al vertoont hij wat vleugelscheurtjes. Het blijft desalniettemin een schitterend beestje.
