In de winter van 2009 zette een bizar wapenincident in een klap de NBA-wereld op stelten. Gilbert Arenas en Javaris Crittenton, op dat moment beiden basketballend voor de Washington Wizards, hadden ruzie gehad om een kaartspel en troffen elkaar dagen nadien onder grimmige omstandigheden in de clubkleedkamers. Vijftien jaar na dato verhaalt Untold: Shooting Guards wat er daarna gebeurde, en proberen de voormalige profs zelf te verklaren hoe het zover kon komen. Hun bijdrages kunnen niet voorkomen dat de documentaire te beschouwend overkomt.
Toen Arenas en Crittenton op 21 december 2009 bij de club arriveerden voor een training, bleek eerstgenoemde ongebruikelijke bagage in zijn kluis te hebben gestopt. Waarschijnlijk beoogde Arenas om Crittenton de stuipen op het lijf te jagen en hem zo met zijn eerdere gedrag te confronteren, maar daar kwam het nooit van. Crittenton had zelf namelijk ook een vuurwapen bij zich, en besloot dat geladen en in het bijzijn van meerdere teamgenoten op zijn meer geroutineerde medespeler te richten.
Er werd die dag uiteindelijk geen schot gelost, maar het incident stond op elke (Amerikaanse) sportpagina en had een verstrekkende invloed op de carrières van beide spelers. De grote vraag die Shooting Guards stelt, is hoe vooral Crittenton zo'n verkeerde afslag kon nemen. De nadruk op zijn handelen is iets beter te begrijpen als je voor het kijken al weet hoe het de NBA-ster verder verging: in 2011 werd hij veroordeeld tot drieëntwintig jaar cel voor de moord op de tweeëntwintigjarige Jullian Jones. De enige reden dat Crittenton Netflix nu alweer persoonlijk te woord kon staan, is dat hij in 2023 vervroegd vrijkwam.
In het onderhoudende eerste stuk schetst de docu het contrast tussen de jeugd van Arenas en die van Crittenton: waar Arenas opgroeide in een relatief veilige "witte" wijk, maakte Crittenton in Atlanta al op jonge leeftijd kennis met geweld en drugsincidenten. Arenas wendde zich als kind al aan om zijn problemen van zich af te lachen, Crittenton vond het een stuk lastiger om een uitlaatklep te vinden.
Als de overgang van Crittenton naar de beroemde Los Angeles Lakers ("alsof je deel uitmaakt van de koninklijke familie") ter sprake komt, legt de ex-NBA-ster zelf uit dat hij vatbaar was voor de verkeerde contacten. "Nu had ik iemand om mee te praten", wijst hij terug naar het jeugdige gemis van een sterke vaderfiguur. Op dat moment had de basketballer al ontdekt dat het in de straten van Los Angeles niet alleen de grandeur van Hollywood was die de klok sloeg. Op zijn bedenkelijke 'hoogtepunt' gebruikte Crittenton door de NBA gesponsorde vliegtuigen om wapens te vervoeren.
Beter dan in sommige andere Untold-releases, begrijpt de regisseur (hier Walter Thompson-Hernandez) dat bijkomende context cruciaal is om het persoonlijke verhaal van de bewuste docu goed te kunnen brengen. Juist daarom steekt het dat de nadere bespreking van het wapenbezit en de criminele lijntjes van Crittenton dunnetjes blijft. Hoe kon dit alles plaatsvinden en escaleren onder het toeziend oog van de basketbalbond, die (volgens een disclaimer aan het eind van de docu) weigerde om verder op de productie van deze Untold te reageren?
Arenas en Crittenton spreken in Shooting Guards redelijk vrijuit over hun jeugd, het moment van het incident en de directe nasleep ervan, maar de periode in aanloop naar het incident blijft verhoudingsgewijs onderbelicht. Wellicht heeft dat laatste ermee te maken dat er niet voldoende (visueel) bronmateriaal is om verhalen uit die tijd scherp te belichten, maar dan nog stelt de docu op dat vlak wat teleur. Het helpt ook niet dat er in de montage soms net wat te abrupt geschakeld wordt tussen de bijdrages van beide spelers.
Was je al bekend met het bizarre kleedkamerincident waar de film op inzoomt, en weet je bij voorkeur ook iets van de carrières van Arenas en Crittenton? Dan kun je tijdens het kijken kritisch tussen de lijntjes kleuren, maar stoor je je mogelijk ook aan het sterk beschouwende karakter van de interviews. Die zijn persoonlijk, maar doen nooit écht confronterend of onthullend aan.
Wist je nog niéts van het incident en de beide spelers, dan komt het waarschijnlijk rauw op je dak dat Crittenton na het trekken van zijn wapen nog eens tot tien jaar cel is veroordeeld in een veel schrijnender zaak. Dat feit wordt namelijk pas na een dik uur voor het eerst benoemd, en pas daarna wordt ook Crittenton gevraagd erop te reflecteren. Als je je persoonlijke oordeel over de basketballer op dat moment nog niet klaar had, heeft hij de schijn in elk geval tegen.
Untold: Shooting Guards is te zien bij Netflix.
