In de Colombiaanse thriller Monos volgen we een desintegrerende bende kindsoldaten en hun gijzelaar, een Amerikaanse dokter. De film werd door journalisten enthousiast onthaald als een kruisbestuiving tussen Heart of Darkness en Lord of the Flies. Geen gekke vergelijking, maar waar deze verhalen een duidelijke moraal proberen over te brengen, is Monos lastiger voor één gat te vangen. Dat maakt de film zowel intrigerend als frustrerend.
Een jaar of zestien, zeventien zijn ze. Tot de tanden toe gewapende jongens en meisjes die codenamen als 'Lady', 'Rambo' en 'Wolf' dragen. Ergens op een afgelegen hoogvlakte worden ze toegeschreeuwd door hun bevelhebber. De troep heeft twee missies; het verzorgen van een melkkoe en het in leven houden van 'Doctora'. Appeltje eitje, maar zodra de sergeant vertrokken is verandert de strak georganiseerde eenheid in een vrolijke puberbende. Er wordt met elkaar gerotzooid, gezopen en gefeest.
Associaties met Peter Pan en zijn Lost Boys in Neverland dringen zich op, maar als de groep op een nacht doelwit wordt van een vijandige militie, dient de realiteit zich keihard aan. De tieners verplaatsen hun kamp naar het oerwoud, maar de orde, voor zover die er was, is verstoord. Overgelaten aan hun lot wachten ze op instructies terwijl de sfeer steeds grimmiger wordt. Doctora wil ondertussen gebruik maken van het ontstane vacuüm en broedt op een ontsnapping.
Monos, dat overigens deels met Nederlands geld gefinancierd werd, ziet er geweldig uit. Geschoten op de prachtigste locaties van Colombia en gevangen in oogstrelend natuurlijk licht, levert dit beelden op die je lang bij zullen blijven. De heerlijk onheilspellende soundtrack van de Britse violiste Mica Levi (eerder verantwoordelijk voor de eigenzinnige scores van Under the Skin en Jackie) draagt bovendien bij aan een beklemmende sfeer.
Wat soms wringt, is het gebrek aan context. In welke strijd zijn deze jeugdige guerrillastrijders verwikkeld? Welke individuele motivaties hebben zij? Het blijft volstrekt onduidelijk. Schrijver/regisseur Alejandro Landes wil ongetwijfeld iets universeels over oorlog zeggen en zal zijn redenen hebben om het publiek in het duister te laten tasten, maar hierdoor is het soms lastig om je te identificeren met de hoofpersonen. Ook al zijn de ingrediënten daar, lang niet elke scène is even spannend. Door gebrek aan achtergrondinformatie leef je dan onvoldoende mee met het lot van de personages.
Maar toch, zo enerverend en rauw als deze zie je ze niet vaak voorbijkomen. Als ervaringscinema is de film bij vlagen briljant. En de schaarse informatie houdt de kijker weliswaar op afstand, maar zorgt tegelijkertijd voor nieuwsgierigheid naar wat komen gaat. Zo zal Monos voor de ene kijker prettig ongrijpbaar zijn, en voor de ander ronduit frustrerend.
