Figlia mia
Recensie

Figlia mia (2018)

Intens Italiaans drama waarin een klein meisje twee zeer tegenovergestelde moeders blijkt te hebben.

in Recensies
Leestijd: 3 min 19 sec
Regie: Laura Bispuri | Cast: Valeria Golino (Tina), Alba Rohrwacher (Angelica), Sara Casu (Vittoria), Udo Kier (Bruno) e.a. | Speelduur: 97 minuten | Jaar: 2018

Wat maakt een moeder een moeder? Is het puur het biologische feit dat ze fysiek geboorte gaf aan haar kind? Of is het de liefde, zorg en opvoeding die ze haar kind geeft? Of zijn die factoren eerder wat een moeder een goede moeder maakt? Deze vragen stelt regisseur Laura Bispuri aan haarzelf en haar publiek met haar nieuwste film Figlia mia, Italiaans voor 'mijn dochter'. Waarin Vittoria, die negenjarige dochter uit de titel, ook gedwongen wordt om over deze vragen na te denken.

In de openingsscène van Figlia mia loopt Vittoria voor het eerst Angelica tegen het lijf, terwijl die seks met een willekeurige man heeft. Verward rent ze naar haar moeder, Tina, ze is nog te jong om te begrijpen wat ze gezien heeft. Het is een patroon dat een aantal keer in de film terugkeert: Het roekeloze en egoïstische gedrag van Angelica stelt Vittoria bloot aan een nieuwe, nare volwassen wereld waar Tina haar voor wil beschermen. Maar dat gaat niet zomaar, doordat Vittoria langzaamaan doorkrijgt dat Angelica haar biologische moeder is, wat vele ingewikkelde gevoelens en verschillende soorten liefdes oproept bij de drie vrouwen, inclusief onvoorwaardelijke liefde, verloren liefde en onbeantwoorde liefde.

De religieuze, in een visfabriek werkende Tina nam de zorg van Vittoria op zich, nadat dronkenlap Angelica haar meteen na haar geboorte al niet meer wilde hebben. Negen jaar lang voedde Tina Vittoria op als haar eigen dochter, en haar moederschap is een essentieel onderdeel van haar identiteit geworden. Dus ziet ze het absoluut niet zitten dat Vittoria Angelica leert kennen en ook van haar als een moeder begint te houden. Niet alleen omdat ze Angelica als een slechte invloed ziet op Vittoria (een angst die Angelica keer op keer onderbouwt) maar ook omdat Tina's positie in haar eigen leven dreigt te ontsporen. Terwijl het lang raden blijft wat Angelica precies beweegt om Vittoria naar zich toe te trekken: krijgt ze toch moederlijke gevoelens, of ziet ze in het meisje een mogelijkheid om uit de schulden te komen die haar uit haar huis dreigen te zetten?

Bispuri deed er twee jaar over om het script met deze drie gecompliceerde vrouwen te schrijven, allemaal met hun sterke punten en gebreken. De mannen in hun wereld zijn naar de achtergrond verdwenen, en verschijnen alleen af en toe als ze iets van de vrouwen willen of als ze hen iets specifieks te bieden hebben. De structuur van het script heeft hier en daar wat schematisch, zeker als de rollen tussen de twee moeders even lijken om te draaien, maar geeft vooral de twee oudere actrices wel de ruimte om hartverscheurend en confronterend te zijn.

De handheld camera volgt hen losjes doch precies, door bijna altijd hun bewegingen te volgen. Maar wel vaak van enige afstand, omdat Bispuri de drie vrouwen wel wilde volgen maar niet te dicht op de huid wilde zitten. Of tenminste, dat beweerde Bispuri toen Figlia mia eerder dit jaar op de Berlinale in wereldpremière ging. De camera volgt de vrouwen echter wel degelijk regelmatig zeer dicht op de huid. Zeker tijdens confrontaties vullen hun hoofden het scherm.

Op andere momenten krijgen de actrices wel de ruimte om op te gaan in het landschap van een klein dorpje op Sardinië, dat mijlenver verwijderd is van de gebaande paden die elders op het eiland door toeristen worden betreden. Soms worden de actrices sterk gekadreerd in ramen en deurposten, die ondanks dat ze openstaan toch een soort gevangenschap symboliseren. Gevangen in hun financiële situatie, in de rollen en verwachtingspatronen die ze proberen te vervullen, in hun gedrag en op een eiland waar leven volgens oude tradities steeds moeilijker wordt maar modernisering vooral buitenlandse vakantiegangers lijkt op te leveren. Daar waar Tina voor de traditie kiest en Angelica de keuze juist weigert te maken, geeft de omarming van beiden door Vittoria hoop op een veelzijdiger toekomst.