Recensie

Climax (2018)

Waanzinnige dansscènes en verbluffend camerawerk; de nieuwe film van Gaspar Noé is een weergaloze afdaling naar de hel.

in Recensies
Leestijd: 3 min 26 sec
Regie: Gaspar Noé | Cast: Sofia Boutella (Selva), Romain Guillermic (David), Kiddy Smile (Daddy), Souheila Yacoub (Lou), Claude-Emmanuelle Gajan-Maull (Emmanuelle), Giselle Palmer (Gazelle), Thea Carla Schott (Psyche), e.a. | Speelduur: 95 minuten | Jaar: 2018

Hoe zou een aflevering van Dance Dance Dance eruitzien als meesterprovocateur Gaspar Noé zich met de insteek van het programma mocht bemoeien? Het resultaat zou min of meer in de buurt moeten komen van Climax, zijn nieuwste psychedelische nachtmerrie. Centraal staat een groep performers van Franse en Amerikaanse afkomst, die in een verlaten schoolgebouw samenkomen voor de generale repetitie van een dansvoorstelling. Na afloop van alle fysieke inspanningen volgt een feestje met veel drank en opschepperij. De sfeer is tamelijk ongedwongen, maar onder invloed van de alcohol begint zo links en rechts wat geilheid bij de jongeren op te spelen. Weinig mis mee, totdat iemand besluit om lsd in de sangria te flikkeren, waardoor de feestavond binnen no-time omslaat in een ware hellevaart.

Met Climax toont regisseur Gaspar Noé zich wederom wars van alle filmconventies. Niet alleen opent hij zijn film met de slotscène, hij laat aansluitend ook meteen de aftiteling doodleuk over het scherm rollen. Pas daarna waagt hij zich aan een introductie van de personages, maar ook die verloopt niet zoals gebruikelijk. Op een oude beeldbuis, omringd door boeken en dvd's, voert Noé een heel bataljon aan dansers op, die recht in de camera over hun ambities en talenten mogen spreken. Wat zouden zij doen als ze nooit meer zouden kunnen dansen? 'Zelfmoord', antwoordt een meisje. De interviewer blijft buiten beeld, maar wanneer hij een van de jongens (mogelijk) een oneerbaar voorstel doet, vloeit door hem vroegtijdig een seksuele spanning in de film. De toon is gezet.

Onder leiding van choreografe Selva (gespeeld door Sofia Boutella - een voortreffelijke danseres en actrice) barst Climax in de daaropvolgende scènes in alle hevigheid los. Het is niet overdreven om te stellen dat de danssequenties in deze film van Gaspar Noé tot de beste uitvoeringen behoren die ooit op film zijn vastgelegd. Sec genomen gaat het hier om streetdance, maar vanwege de extreem dierlijke, agressieve en seksueel gefrustreerde bewegingen die gemaakt worden, zou de onwetende kijker ook kunnen veronderstellen dat de dansers door demonen zijn bezeten. Dat zegt veel over het improvisatievermogen van de uiterst getalenteerde dansers, die hun armen en benen in allerlei onnatuurlijke poses weten te wringen, waardoor het bijna lijkt alsof ze hun gewrichten volkomen dol hebben gedraaid.

In Climax is het verhaal ondergeschikt aan de exuberante filmstijl, zoals dat eigenlijk in alle cinematografische werkjes van Gaspar Noé het geval is. Het hoofddoel van de regisseur is om zijn publiek mee te voeren in een maalstroom van hallucinante beelden, die zo nu en dan worden geduid met pseudofilosofische uitlatingen op beeldvullende titelkaarten. Denk aan teksten als: 'Het leven is een collectieve onmogelijkheid' of 'Sterven is een buitengewone ervaring'. Hoewel het niet als een nieuwigheidje zou mogen klinken, is onbenoemd laten hier toch echt een doodzonde: het camerawerk getuigt opnieuw van een verbluffend staaltje vakmanschap. Terwijl de hoofdpersonages steeds dieper in hun trance wegzinken, tolt, zwiert en vliegt de camera dwars door alle ruimtes van het schoolgebouw heen, zoekend naar plaatsen waar personages geweld plegen of seks met elkaar hebben. Ondertussen raak je als bioscoopbezoeker flink bedwelmd door al die paranoïde beelden, zonder dat je ook maar iets aan geestverruimende middelen hebt geslikt.

De strijdkreet die Selva in het begin aanhief ('God is met ons!') lijkt inmiddels een zelfvervloeking te zijn geworden, met een hallucinerende minderjarige in de bezemkast en een vrouw die zichzelf lukraak met een vlijmscherp mes bewerkt. Je krijgt het idee dat de duivel is aangeschoven en in hoogsteigen persoon aan de regieknoppen zit te rommelen. Hoewel de film de broodnodige pogingen doet om zijn publiek schrik aan te jagen, worden de hoge shockwaardes van Irréversible - het provocatieve meesterstuk van Gaspar Noé - nooit geëvenaard. Een minuscuul kritiekpuntje wellicht, maar aan de andere kant maakt dat Climax als instapfilm om de rest van Gaspar Noés oeuvre te ontdekken juist weer heel geschikt. Laat deze weergaloze trip naar de hel niet aan je neus voorbijgaan.