About Dry Grasses
Recensie

About Dry Grasses (2023)

Wonderschone film over discussiërende docenten in een weerbarstig winters berggebied.

in Recensies
Leestijd: 4 min 43 sec
Regie: Nuri Bilge Ceylan | Scenario: Akin Aksu, Ebru Ceylan, Nuri Bilge Ceylan | Cast: Deniz Celiloglu (Samet), Musab Ekici (Kenan), Merve Dizar (Nuray), Ece Bagci (Sevim), e.a.| Speelduur: 197 minuten| Jaar: 2023

About Dry Grasses is een schitterende vertelling over de weerbarstige leefomstandigheden rondom een school in een verlaten bergdorpje in Anatolië. De leraar Samet sterft compleet van de kou en weet eigenlijk niet waar hij het allemaal precies voor doet: lesgeven aan een klas met kinderen die opgroeien in bittere armoede en waarschijnlijk voor altijd bij hun familie in het dorp blijven wonen.

Eens om de zoveel tijd mogen de kinderen allemaal tweedehands kleding uit een doos uitzoeken: nieuwe schoenen, een grote tas of een dikke jas. Ze hebben slechte toekomstperspectieven en een minimale kans van slagen in het leven. Als Samet een opmerking maakt over de verweesde zwerfhonden die rond het schoolgebouw snuffelen, grappen zijn collega's dat hij niet in deze provinciaalse streek moet zijn. Tenminste: niet als hij zich het leed van anderen zo aantrekt.

Zijn collega en huisgenoot Kenan is een goede vriend die in hetzelfde schuitje zit. Eens in de zoveel tijd stappen ze in de auto om kristalhelder water te halen op een bergtop, waar ze te midden van het winterse landschap reflecteren op hun leven in het onherbergzame gebied. Het grootste deel van de tijd is Samet vooral een brombeer. Het liefst zou hij weer terug naar Istanbul verhuizen, terug naar de bruisende stad, waar het wemelt van het leven. Hij raakt in plaats daarvan echter nog verder van huis als zijn positie als docent in gevaar komt.

Wanneer zijn lievelingspupil Sevin, een mooi meisje met ravenzwart haar, een liefdesbrief aan hem schrijft en hij geamuseerd weigert deze weer aan haar terug te geven, neemt ze wraak door hem van seksueel wangedrag te beschuldigen. Zijn vriend Kenan krijgt er voor de vorm ook van langs van haar vriendinnen. Er volgen intensieve nachtelijke discussies tussen de collega's over hoe ze dit moeten oplossen. Steeds als discussie echt op knallende en onherstelbare ruzie dreigt uit te lopen, komt iemand bemiddelen of tot bedaren. De dorpelingen corrigeren elkaar en hebben een sterke sociale cohesie.

Als Samet en Kenan de taaie en eenzame Nuray ontmoeten, een docente Engels die door een noodlottig ongeluk vanuit Istanbul weer terug naar haar ouders is verhuisd, vinden ze haar eerst niet zo bijzonder, maar tegelijkertijd machtig interessant. Nuray is het meest doorgewinterde en robuuste personage in About Dry Grasses. Ze is ternauwernood aan de dood ontsnapt, heeft een tijd in het ziekenhuis gelegen en probeert ondanks haar handicap (ze mist een been) de draad van het leven weer op te pakken. Ze heeft een bepaalde hardheid en kernachtigheid, die de klagende mannen niet hebben. Voor haar geen poespas. Het maakt haar bepaald geen gezellige of charmante vrouw, maar ze is wel vlijmscherp en politiek betrokken. Al is ze naar eigen zeggen vooral altijd doodmoe, want door de barre (weers)omstandigheden duurt alles in Anatolië gevoelsmatig heel lang. De docenten zitten als schipbreukelingen in een café en maken er alle drie het beste van.

Samet leren we uitsluitend kennen door de dialogen die hij voert met anderen en dit is knap gedaan. We zien hem verschillende dingen aan mensen vertellen, zijn verhalen een klein beetje aanpassen en zorgvuldig kiezen wat hij wel en niet deelt. Hij is eerder een schimmige antiheld dan een personage met wie je meevoelt. Je vraagt je voortdurend af wat hij precies van plan is, wat zijn volgende zet zal zijn.

Het spanningsveld tussen Samet en Sevin is om te snijden. Het is niet helemaal duidelijk wie het precies gemunt heeft op wie, maar de innige band die de twee hadden ontvlamt na de liefdesbrief in een onderhuidse minioorlog. Hij straft haar door haar buiten de klas te zetten. Het maakt hem er niet sympathieker, maar Sevin is net zo goed intimiderend met haar woest fonkelende ogen en kleine glimlach. Ze is nog maar veertien maar zeker niet achterlijk. Een Lolita met wie niet valt te spotten, omdat ze hem wel degelijk ten val zou kunnen brengen. Want waar rook is, is vuur. Aldus het schoolbestuur.

Het realistische aan About Dry Grasses is dat uiteindelijk niets implodeert; Samet probeert Nuray voor zichzelf te veroveren en doet Kenan hiermee pijn, maar Kenan houdt de eer aan zichzelf. Nuray verduidelijkt op haar beurt zonder plichtplegingen aan de mannen, dat het toch echt Kenan is met wie zij verder wil. Er zit na een intensieve ruzie bovendien niets anders op dan haar toch maar dwars door de sneeuwstorm terug naar huis te brengen. Ze zijn in zekere zin tot elkaar veroordeeld in de bergen, te ver van de bewoonde wereld afgesneden om er niet samen uit te komen. Als er iets prettig is om te zien, dan is het dat Samet zichzelf als mopperpot door de winter heeft gebikkeld en weer tevoorschijn komt met berusting en zelfreflectie tijdens de hoogzomer.

Cinematografisch is dit een wonderschone film; er zitten prachtige vergezichten in en de film wordt onderbroken door adembenemende foto's van het magische en robuuste landschap van Anatolië. De sfeer in de film is rustiek maar warm; de bewoners van het dorp hebben niet veel maar zijn warmbloedig. Ze discussiëren er verhit op los en ze drinken doorlopend thee om niet te bevriezen. Je kunt de warme drank die ze aan hun lippen zetten bijna proeven. Naast het schitterende landschap spatten de stromende en ongekunstelde dialogen van het scherm. De gesprekken dansen en glooien zoals gesprekken in het leven doen. Tegelijkertijd is drie uur en een kwartier een lange zit voor een film die uiteindelijk maar een momentopname, oftewel één strenge winter, uit het leven van Samet beslaat.