'Banel & Adama': sprookjesachtig gefilmd liefdesverhaal in een verstikkende omgeving
Recensie

'Banel & Adama': sprookjesachtig gefilmd liefdesverhaal in een verstikkende omgeving (2023)

Geen zoetsappige kalverliefde, maar drukkende hitte en starre tradities in de Senegalese Romeo en Julia.

in Recensies
Leestijd: 2 min 46 sec
Regie: Ramata-Toulaye Sy | Scenario: Ramata-Toulaye Sy | Cast: Khady Mane (Banel), Mamadou Diallo (Adama), Binta Racine Sy (moeder), Moussa Sow (Racine), Ndiabel Diallo (Coudy) e.a. | Speelduur: 87 minuten | Jaar: 2023

Met de vrolijke flair van een feelgoodfilm begint Banel & Adama met de droom van het gelukkige, gelijknamige paar om hun leven verder samen te delen. In een dorpje in de Fouta-regio in Senegal zoeken ze hun weg, maar hun liefde wordt al gauw op de proef gesteld door hun natuurlijke omgeving, de mensen om hen heen én henzelf.

Na eindeloos veel films over burgeroorlogen, hongersnood en migratie onderscheidt het Afrikaanse Banel & Adama zich als een ware romance over het opbloeien en verwelken van de liefde. Na het overlijden van haar echtgenoot trouwt Banel met haar zwager Adama. Hij lijkt de ware te zijn voor haar, en samen graven ze hun droomhuis op, bedekt door een zandduin na een recente storm. De dorpsoudsten willen niets weten van hun provisorische renovatie van deze vervloekte hutten, en verwachten dat Adama zijn geboorterecht opeist en bij hen blijft als dorpshoofd.

Banel en Adama weigeren te luisteren door hun blik op een gedeelde, doch verre horizon gericht te houden. Maar mokkende moeders en een zinderende hitte belemmeren hen om ten volste te kunnen genieten van hun geluk samen. Terwijl de koeien met bosjes tegelijk omvallen door de onverklaarbare droogte, wordt ook aan hun onbreekbare band gevijld. Adama voelt zich bedrukt door de vele verwachtingen die de gemeenschap hem oplegt, en die de hoopvolle vooruitzichten van Banel steeds nauwer maken. Adama heeft nog de keus om te weigeren, maar zij kan als vrouw niets dan zich verbijten en de kudde volgen.

Met zijn romantische thematiek vertelt Banel & Adema een universeel verhaal dat extra sterk is door Banels strijd tegen de gevestigde orde. Haar drang om meer te zijn dan een vrouw isoleert haar van haar verwanten, die zich neerleggen bij de tradities die hun dorp nog dagelijks richting geven. Gewapend met haar katapult helpt ze onfortuinlijke diertjes naar het hiernamaals, gefrustreerd in haar onmacht om zich vrij te vechten. Hardnekkig doorbreekt ze de vele clichés die rond Afrikaanse vrouwen blijven hangen en zoekt ze wanhopig naar haar individualiteit; een weg die ze enkel aan Adama's zijde kan bewandelen.

De geweldige chemie tussen de twee acteurs, beiden debuterend in de filmindustrie, verdiept hun tragische verhaal, samen met de prachtige cinematografie van Amine Berrada. De film zuigt de kijker gewillig de innerlijke wereld van Banel in, die kleur weet te geven aan haar verstikkende omgeving. De hitte drukt op bijna elke scène en stelt Banels doorzettingsvermogen steeds meer op de proef. Haar liefde voor Adama, ooit zo bevrijdend, verdort even tergend als de kale landschappen die het dorp omringen. Banel wacht, samen met haar wanhopige medebewoners, op verlossing, ofwel door de regen ofwel door een andere vorm van bevrijding.

Ramata-Toulaye Sy heeft zichzelf met haar debuutfilm Banel & Adama direct bewezen op Cannes, IFFR en tal van andere filmfestivals, waarbij ze niet schuwt om stereotypen de kop in te drukken. Geboren en getogen in Frankrijk keerde ze voor haar sprookjesachtige liefdesverhaal terug naar de geboortegrond van haar ouders in Senegal. De film, gemaakt met een lokale cast en crew, was voor velen een eerste keer, en onderscheidt zich met zijn oprechte strijd voor het recht om jezelf te zijn, ongeacht uit welk land je komt.