'Danger Zone': oppervlakkige onthulling over oorlogstoerisme is geen hoogvlieger
Recensie

'Danger Zone': oppervlakkige onthulling over oorlogstoerisme is geen hoogvlieger (1997)

Op vakantie gaan naar een oorlogsgebied kan, maar wat de mensen die dit willen nou echt beweegt wordt niet verklaard.

in Recensies
Leestijd: 3 min 57 sec
Regie: Vita Drygas | Speelduur: 92 minuten | Jaar: 2023

In de documentaire Danger Zone runt Rick een reisbureau in de VS voor mensen die graag op vakantie willen naar een oorlogsgebied. Eleonora is één van zijn cliënten, die ditmaal Afghanistan van dichtbij wil meemaken. Ondertussen neemt de Britse Andrew voor twaalfduizend dollar geïnteresseerden zelf mee naar dit soort gevaarlijke plekken, een service waar AJ graag gebruik van maakt.

Rick is duidelijk en eerlijk: hij zag een gat in de markt, en zonder het te promoten had hij ineens een succesvol bedrijf. Er zijn mensen die spanning zoeken door zichzelf te begeven in een levensbedreigende situatie. Andrew daarentegen is gewoon een adrenalinejunk die zichzelf in een actiefilm wil wanen, en heeft dat (nog) niet door.

Beide klanten wonen in de VS, alhoewel Eleonora van origine Italiaans is. Beiden hebben iets gemeen: ze claimen het dagelijks leven te oppervlakkig te vinden en vinden dat het bezoeken van een oorlogsgebied diepgang heeft, terwijl ze tegelijkertijd waarde hechten aan het oppervlakkig concept van uiterlijk. Zij houdt met krachttraining haar wasbordje intact, hij gaat de deur niet uit tot zijn kapsel perfect is.

Of dit een oordeel is van de makers is door bewust deze beelden te laten zien nadat de twee zichzelf hebben geïntroduceerd is niet duidelijk, mogelijk is het toeval. Ze lijken zich ook neutraal op te stellen tegenover het onderwerp 'oorlogstoerisme'. Deze aanpak kent gebreken. Want Danger Zone had moeten gaan over wat iemand beweegt dit überhaupt op te zoeken, maar volgt slechts de reisleiders en reizigers tijdens hun bezoek.

Voordat ze het veld in gaat krijgt Eleonora van Rick een kleine training. Het is interessant om te zien hoe zij geniet van poseren met een mitrailleur in de hand, maar er wordt niet doorgevraagd. Even later poseert ze, geveinsd starend in de verte als een stereotype Instagrammer, in een achtergelaten tank. Hier houdt de focus op de mens op en wordt het een verslag van hoe het er aan toe gaat in gevaarlijke landen.

Het is puur dat Andrew zo'n patser is dat de link met het onderwerp in stand wordt gehouden. Ten eerste verkoopt hij gevaar waar het mogelijk niet is, of op z'n minst niet in zo'n hoge mate als hij beweert: AJ en hij lopen met bewapende beveiligers over een strand en de beveiligers duwen burgers aan de kant. Die worden vervolgens boos en de heren slaan op de vlucht. Op 'veilige' afstand roepen ze hard dat dit dus elk moment tot een schietpartij had kunnen escaleren.

In de auto knalt Andrew het volume van de radio omhoog wanneer er een rocknummer speelt, en gedraagt zich als een hyperactief irritant personage uit een middelmatige actiefilm. Dus natuurlijk pakt zijn telefoon erbij om dit 'coole' moment vast te leggen op video, om dat filmgevoel vast te houden. En maar blijven melden hoe gevaarlijk de omgeving is, om de spanning er voor AJ in te houden (en de hoge prijs te rechtvaardigen).

AJ is geen hoogvlieger maar in ieder geval verstandig genoeg om zijn Mormoonse levensstijl achter zich te laten op jonge leeftijd. Wanneer hij een sloppenwijk bezoekt, krijgt hij door dat het allemaal niet zo leuk is. Het zien van complete gezinnen in krotjes terwijl hij omringd wordt door bewapende zuurpruimen, doet hem realiseren dat oorlogstoerisme misschien niet zo cool is als hij eerst dacht. Mooi dat hij groeit voor het oog van de camera, maar wederom wordt ons geen blik in zijn hoofd gegund.

Het eindigt met Andrew die zowaar gebruik maakt van Ricks diensten. Mogelijk is dit opgezet door de makers, maar het zorgt in ieder geval voor een gevoelsmatige derde akte van de film. En ook hier gebeurt iets interessants naar aanleiding van twee bezoeken waarin kleine kinderen een rol spelen. Andrews roze oorlogsbril wordt afgetrokken en hij lijkt eindelijk in te zien dat oorlog niets anders is dan ellende.

Zelfs reisleider Rick besluit het roer om te gooien. Het ene inzicht na het ander, maar de vraag 'wat gaat er door je heen' wordt niet één keer gesteld. Dat ze allemaal van gedachten veranderen is duidelijk. Maar wat waren die gedachten voorheen en wat zijn ze nu? En waarom? Behalve Eleonora, die gaat nog steeds door met oorlogstoerisme. Want zij doet het niet omdat het cool is, maar omdat het volgens haar diepgang heeft. Ze noemt zichzelf de mogelijk laatste getuige van dit alles.

Als documentaire biedt het uiteindelijk beelden uit landen waar het gevaar chronisch om de hoek ligt, en hoe de bevolking reageert op toeristen. Maar ook geen hele mooie of veelzeggende beelden. Duidelijk wordt wat oorlogstoerisme is, maar een even precies psychologisch plaatje ontbreekt. Danger Zone lijkt dit doel wel te hebben gehad, maar faalt daarin.

Danger Zone is te zien bij NPO Start.