De werkwijze van filmmaker Christopher Nolan is het zo gecompliceerd mogelijk vertellen van een eenvoudig uitgangspunt. Dat zijn zijn eigen woorden, maar wat je hem niet hoort zeggen is dat zijn films humoristisch zijn. Ook de films van David Lynch zijn vaak moeilijk te volgen en lijken bloedserieus, maar kenmerken zich wel degelijk door wat zwartgallige humor. Neem de rariteiten van Lynch en combineer die met de serieuze toon en complexe vertelling van Nolan, giet er een pretentieus Frans sausje overheen en de uitkomst is iets als The Beast.
In 1910, 2014 en 2044 leren Gabrielle en Louis elkaar kennen, en ondanks dat ze gevoelens voor elkaar hebben, houden ze in elk leven de boot af. In het verleden is Gabrielle getrouwd, in het heden is Louis een incel en in de toekomst is Gabrielle aan het overwegen of ze haar emoties wil afstaan om, volgens de mening van kunstmatige intelligentie, een functioneler mens te worden.
De meeste bezoekers komen doelgericht naar een bioscoop, het komt niet (meer) vaak voor dat mensen spontaan binnenwandelen en willekeurig een keuze maken. In het geval van The Beast is het sowieso verstandig om daar niet onwetend een kaartje voor te kopen; tweeënhalf uur kijken naar iets dat voelt als eigentijdse kunst is niet ieders kopje thee.
En net als met de meeste moderne kunst ligt de betekenis er niet dicht bovenop. Deze film gaat zeker over iets. Sommigen zullen alles tot ruim na de aftiteling (in dit geval een QR-code die je kunt scannen voor alle informatie) moeten laten bezinken, maar er is volop vrijheid voor eigen interpretatie. Uitleg geven in deze recensie verpest de kijkervaring.
The Beast duurt te lang voor wat hij wil vertellen. Het eerste uur is niet alleen vaag maar ook bloedserieus en gaat heen en weer tussen 1910 en 2044. Het volgende anderhalf uur speelt zo goed als volledig in 2014. En daar zit dan weer een hoop humor in - vaag, maar vermakelijk, zeker voor fans van David Lynch. Maar het komt te laat, het voelt als een andere film ondanks de pogingen om er een geheel van te maken.
Hij loopt wel over van de creativiteit. In het heden is Gabrielle een nanny, maar dan van een kleine meisjespop met een zonnebril en piercing. Het ding maakt af en toe geluiden en dan reageert zij er op alsof het een echt mens is. Poppen blijken een terugkerend element te zijn.
Om weg te komen met dit soort gekkigheid heb je een topacteur nodig, en dat is Léa Seydoux zonder twijfel. Er komen heel wat emoties aan bod en het zal op sommige dagen uitputtend werk zijn geweest, maar het loont. Gelukkig maar, want ze is zoveel aanwezig dat scènes zonder haar op een hand te tellen zijn. Het was haar taak deze film te dragen, en dat doet ze.
Visueel is de film een plaatje. Er zitten genoeg shots in die als ingelijst kunstwerk niet zouden misstaan in een fototentoonstelling. De toon van de film mag dan een beetje pretentieus aanvoelen, de mooie beelden zijn juist organisch. Een shot van Gabrielle die in haar eentje door een leeg Parijs wandelt, doet denken aan het werk van kunstenaar Carel Willink.
Formeel is dit een verfilming van het korte verhaal The Beast in the Jungle van Henry James, maar dan een hele vrije. De schrijvers namen vooral het concept over van twee personages die verliefd op elkaar zijn, maar er niet naar handelen omdat een van hen zich blind staart op een gevoel dat iets rampzaligs staat te gebeuren. De ontknoping in de film is een stuk dramatischer dan in het boek.
Tijdens die climax experimenteert regisseur Bonello met herhaling en montage, en dat is een schoolvoorbeeld van vage kunstzinnigheid die alles open laat voor eigen interpretatie. De een zal daar van smullen, de ander zal het simpelweg naast zich neerleggen omdat de maker er zelf geen concreet, of op z'n minst bevredigend, antwoord op kan geven. The Beast is een bijzondere film. Zeker geen slechte, maar op gepaste afstand van het geniale.
