De Nachtwacht. Misschien wel het beroemdste schilderij ter wereld. Valt er nog iets nieuws te vertellen over dit iconische werk en zijn maker, Rembrandt van Rijn? Praten met de Nachtwacht bewijst van wel, met een unieke vorm die leidt tot een verrassend vermakelijke documentaire vol frisse inzichten en interessante details.
In de film interviewt Coen Verbraak de hoofdpersonen van en rond de Nachtwacht. Zo praat hij met Rembrandt en zijn vrouw Saskia van Uylenburgh, maar ook met de leden van de afgebeelde schutterij, zoals Frans Banninck Cocq. Regisseur Theu Boermans koos voor een los script, waardoor de gesprekken spontaan, geloofwaardig en speels overkomen. Verbraak onderbreekt zijn gesprekspartners geregeld, en bij lastige vragen moeten de acteurs zichtbaar nadenken. Het zorgt ervoor dat de film nooit verzandt in een flauwe parodie.
Deze bijzondere interviewopzet biedt een fris perspectief op de Nachtwacht. Niet alleen leer je de schutters en hun achtergrond kennen, maar ook kom je meer te weten over het schilderproces en hoe het was om voor Rembrandt te poseren. Het gaat niet alleen om het schilderij zelf, maar ook het leven rondom het werk en de plek die de Nachtwacht in de kunstgeschiedenis heeft gekregen en waarom.
De speelse aanpak onthult tal van interessante en grappige details over het schilderij. Zo blijkt dat Rembrandt zelf de kleding voor de schutters aanschafte, waardoor de outfits historisch gezien niet helemaal kloppen. De leukste en meest ontroerende momenten ontstaan wanneer de historische personen reageren op hedendaagse informatie. Hun verwondering over het feit dat inmiddels vijftig miljoen mensen de Nachtwacht hebben bezocht, maakt het schilderij en zijn bewoners op een mooie, menselijke manier tastbaar.
Ook Rembrandt van Rijns privéleven wordt verfrissend neergezet. Ramsey Nasr portretteert de kunstenaar als een ietwat zelfvoldane man met een kort lontje, die vaak botste met zijn opdrachtgevers. Daarmee ontwijkt Boermans de valkuil om van Rembrandt een geromantiseerde Hollandse meester te maken.
Toch heeft het interviewconcept één groot nadeel. De meeste informatie is gebaseerd op theorieën waarvoor niet altijd hard bewijs is. Door deze aannames als feit te verkondigen, lijkt het alsof het zo is gegaan. Het geeft een levendig, maar ook enigszins vertekend beeld van de Nachtwacht. Praten met de Nachtwacht is meer een vermakelijke film dan een diepgravende, informatieve documentaire.