Geen acteur die het ooit probeerde: twee of meerdere personages spelen in een ernstige film. Robert De Niro vond dat hij het moest wagen. In het gangsterdrama The Alto Knights van Barry Levinson, de regisseur van Rain Man en Bugsy, kroop hij in de huid van twee maffiosi. Maar blijkbaar is er iets in dat concept dat het publiek nog steeds niet accepteert. Mogelijk heeft het te maken met het feit dat de vertolkers eenvoudigweg te bekend zijn om de vierde de muur niet te doorbreken. Echter, al bij al is het geen slechte film.
The Alto Knights verwijst naar een van de vele caférestaurants in Manhattan die sinds begin twintigste eeuw functioneerden als een ontmoetingsplaats voor maffialeden. Het is daar dat Frank Costello, baas van de Luciano-familie, regelmatig ging tafelen met zijn onderbaas en vroegere vriend Vito Genovese. Op 2 mei 1957 werd het duidelijk hoe de kaarten lagen tussen de twee. Een huurmoordenaar schoot in opdracht van Vito Frank neer. Maar deze laatste overleefde quasi ongeschonden de aanslag. Het incident zette Frank wel aan het denken en hij besloot met pensioen te gaan, maar de paranoïde Vito weigerde dat te accepteren.
Een groot deel van de film wordt verteld in flashback en verhaalt hoe Vito over de jaren meer en meer geïrriteerd raakt door de bezadigde houding van Frank. Terwijl vreest Frank terecht dat Vito door zijn agressie en impulsiviteit niet alleen de business, maar ook zijn leven en dat van zijn vrouw in gevaar brengt. The Alto Knights behandelt dus het conflict tussen twee tendensen binnen de maffiabendes in New York: de sluwe, rationele en voorzichtige topcriminelen (Costello) en de paranoïde, wraakzuchtige en extreem ambitieuze psychopaten die de straat nooit zijn ontgroeid (Genovese).
De grootste gimmick van de film is uiteraard Robert De Niro die in discussie mag treden met Robert De Niro. Maar hoe goed de prestatie van de Raging Bull ook mag zijn, het gedoe sleurt je uit de film. De toeschouwer wordt zich bewust van het feit dat hij of zij een en dezelfde acteur aan het werk ziet. Er is een De Niro met een beetje make-up en een De Niro met veel make-up en een rustige De Niro en een snauwende De Niro.
Het concept zou nog acceptabel kunnen zijn indien Vito en Frank tweelingbroers waren, zoals Armie Hammer in The Social Network of Nicolas Cage in Adaptation. Maar dat zijn Frank en Vito niet. In een komedie zou de vertolking best leuk zijn - denk maar aan Peter Sellers in drie rollen in Dr. Strangelove - maar The Alto Knights is bedoeld als een ernstig gangsterdrama. Een verkeerde inschatting dus van producer Irwin Winkler die het idee aan De Niro voorstelde. De Niro wilde het proberen, ook al wist hij niet of het zou werken. Niet dus.
Daarnaast wordt de toeschouwer overvallen door een gevoel van déjà vu. Dat heeft te maken met de stijl van scenarist Nicolas Pileggi, die door zijn scripts voor Goodfellas en Casino verankerd zit in die van Martin Scorsese. Maar hier stond niet Scorsese aan het roer, maar Barry Levinson, de man achter Bugsy, die een meer schoolse, glamoureuze en statische stijl hanteert - met dank aan het camerawerk van de onovertroffen Dante Spinotti. Dus heb je ergens het gevoel dat je naar een Scorsese-film zit te kijken, maar in een stijl die niet bij hem past. Dat levert een schizofrene ervaring op.
Maar The Alto Knights is geen slechte film. Zolang je de dubbelrol van De Niro tracht te vergeten, biedt hij een zeer degelijke, voor dit tijdperk misschien ietwat klassieke gangsterfilm aan. De Niro had beloofd om na The Irishman te stoppen met het genre, omdat hij voelde dat het overdaad werd. Hij zag deze film echter als een experiment: wie het niet probeert, zal nooit weten of het lukt. Het is hem gegund.
The Alto Knights is te zien bij HBO Max.
