Honderddertig jaar geleden vertrok zeeman Joshua Slocum aan de reis die hem wereldfaam bij collega-zeilers bezorgde. Met een omgebouwde mosselboot begon de aan lagerwal geraakte Canadees een tocht om de wereld die meer dan drie jaar zou duren. Slocum was daarmee de eerste solozeiler die een dergelijke tocht ondernam. Zijn belevenissen aan boord van de Spray tekende hij op in het in 1900 verschenen boek Sailing Alone Around the World. Negen jaar later zou hij opnieuw een reis aanvangen om vervolgens compleet van de aard- en wellicht zeebodem te verdwijnen.
Het verhaal van de heldhaftige solozeiler maakte diepe indruk op de Franse animatiefilmmaker Jean-François Laguionie. Hij herinnert zich de tijd waarin hij in een voorstad van Parijs opgroeide en een moeizame band met zijn vader onderhield. Het ijs werd (enigszins) gebroken door de gedeelde liefde van vader en zoon voor de scheepvaart. Laguionies jeugdherinneringen vormen de basis van zijn achtste avondvullende animatiefilm die zich afspeelt in de jaren vijftig.
Frankrijk zucht zoals vele andere landen nog onder de nasleep van de Tweede Wereldoorlog, die zowel het land als de hoop op een betere toekomst in puin had gelegd. De jonge François groeit met vader Pierre en moeder Geneviève op onder de rook van Parijs, nabij de rivier de Marne. Zijn vader is een zwijgzame man die altijd moeilijk kijkt, maar kennelijk was dat zijn vaste gezichtsuitdrukking. Praten doet hij niet veel en uit het incidentele gemompel naar zijn zoon valt ook niet veel op te maken.
Op een avond ontdekt François in de woonkamer de bouwtekeningen van een houten zeilschip geïnspireerd op de visserskotter van Slocum. Terwijl vader en moeder beginnen aan de bouw van een kopie van de Spray in hun door stenen muren omheinde achtertuin, droomt François weg bij de belevenissen van Slocum alsof hij er zelf deel van uitmaakte. Naarmate de bouw van het schip vordert, komen vader en zoon nader tot elkaar en kruipt François uit zijn schulp.
Slocum et Moi is een teder semi-autobiografisch verhaal met een poëtische inslag. Voor vele lezers zullen dit een heleboel signaalwoorden achter elkaar zijn, maar Laguionie weet niet alleen het tijdsbeeld van het naoorlogse Frankrijk maar ook de moeizame familiebanden feilloos te treffen. De vermaarde zeevaarder Slocum wilde net als François en Pierre vluchten uit de hardheid van het bestaan. Dat kun je fysiek opvatten, maar soms is het net zo fijn om even in je hoofd te ontsnappen.
Niet voor niets laat Laguionie fantasie en werkelijkheid voortdurend in elkaar overvloeien. De bouw van de boot is een dankbare metafoor voor het opgroeien van François die zo loskomt dat hij zelfs met een vriendinnetje (louter platonisch natuurlijk) uit kamperen gaat.
De filmmaker bedient zich van beelden opgebouwd uit houtskoollijnen, potloodstreken en zachte kleuren. De achtergronden zijn grof en abstract uitgewerkt en mengen prachtig met moderne digitale technieken. Alsof het verleden en de moderne tijd eigenlijk niet eens zo veel van elkaar verschillen, laat staan elkaar in de weg hoeven te zitten.
Het resulteert in een dieppersoonlijke, emotionele film die grote ontroering oproept, juist omdat Laguionie put uit zijn eigen leven. De dialogen beperken zich net als die van François' vader tot het hoogst noodzakelijke. Soms zijn oprechtheid, doorleefde gevoelens en mooie plaatjes voldoende om je recht in het hart te raken.
