La Haine
Recensie

La Haine (1995)

La Haine is na zesentwintig jaar nog steeds een fris, rauw, creatief en zeer energiek meesterwerk.

in Recensies
Leestijd: 3 min 45 sec
Regie: Mathieu Kassovitz | Scenario: Mathieu Kassovitz | Cast: Vincent Cassel (Vinz), Hubert Koundé (Hubert), Saïd Taghmaoui (Saïd), e.a. | Speelduur: 98 minuten | Jaar: 1995

La Haine bestaat zesentwintig jaar en heeft erg weinig aan betekenis ingeboet. De sociaaleconomische status van jongeren in de banlieues is niet veel verbeterd, de rellen lijken nog altijd even relevant, het ongeoorloofde politiegeweld is met de dood van George Floyd nog steeds actueel en de haat uit de titel van de film is natuurlijk nooit weggeweest. In de jaren negentig was deze film uniek in het in kaart brengen van deze grote problemen die in Frankrijk speelden. Maar wat blijft er naast deze belangrijke politieke thema's zesentwintig jaar na dato over van La Haine op filmisch vlak?

Als de politie een jongen uit een Parijse voorstad ernstig verwondt, zint een groep uit deze buurt op wraak. De spanningen in de buurt lopen door de rellen die er plaatsvinden en de verwonde jongen alleen nog maar meer toe. De film opent iconisch met beelden van nieuwsprogramma's en camcorders die de rellen rond de banlieues vastleggen. Winkels worden leeggeplunderd, auto's branden af, gewonden worden weggevoerd en de politie slaat er lustig op los, terwijl Burnin' and Lootin' van Bob Marley te horen is. Deze muziek geeft de nieuwsbeelden nog een extra lading, want ondanks de tekst van Marley geeft dit een vrij vrolijke ondertoon aan de soms heftige beelden. Kassovitz geeft met deze opening meteen aan dat zijn film op een bepaalde manier ook een documentairekwaliteit heeft, omdat de fictie een duidelijke link met de werkelijkheid heeft.

Destijds was er redelijk wat kritiek op de film omdat de verbeelding van de banlieues te hevig zou leunen op de zogeheten MTV-esthetiek. Deels hebben de criticasters gelijk, de film leunt op momenten erg zwaar op de hiphop- en gangcultuur uit de Verenigde Staten, waarbij in videoclips de achterbuurten en criminaliteit verheerlijkt werden. Toch leent deze manier van filmen zich erg goed voor La Haine omdat hij de cultuur probeert weer te geven door middel van de uitingen van deze groep zelf. Bovendien gebeurt er zoveel meer in de cameravoering en montage. MTV speelt zeker een rol, maar de aanwezigheid van de nouvelle vague en Robert Bresson zijn net zo groot. De cinematografie van La Haine zit vol fantastische verrassingen.

De grootste kracht van de film zit natuurlijk in de drie jongeren, Vinz, Hubert en Saïd en de energie waarmee we hun levens een klein etmaal volgen. Ze zijn vulgair, grappig, onsympathiek en lastig. Op een bepaalde manier doet La Haine ook erg denken aan de slackerfilms van bijvoorbeeld Richard Linklater uit de jaren negentig. Bij deze jongeren komt heel wat meer geweld en agressiviteit kijken, maar ze hangen vooral wat rond waarbij hun dag van toevalligheden aan elkaar hangt. Zo belanden ze in Parijs in een totaal ander milieu, waar zelfs een politieagent netjes de weg wijst aan de jongens. Als ze vervolgens ook nog bij een feestje in een kunstatelier terechtkomen worden de enorme verschillen alleen nog maar op een pijnlijkere manier duidelijk. De verdere willekeurige gebeurtenissen zoals een koe die door de banlieue wandelt, een man die in een publiek toilet een anekdote vertelt over poep in relatie tot strafkampen in Siberië en een aanvaring met skinheads geeft extra energie aan de chaotische levens van de jongens.

"Haat wakkert haat aan," weet Hubert te vertellen, als Vinz doodleuk vertelt dat hij een agent gaat doodschieten vanuit wraak. Deze vicieuze cirkel van haat blijkt echter bijzonder moeilijk te doorbreken. Vooral Vinz heeft behoorlijk wat haat in zich en imiteert daarbij zelfs de bekendste scène van Robert DeNiro in Taxi Driver. Vinz schiet met zijn vingers allerlei willekeurige doelwitten neer, maar het echte gevaar schuilt ondertussen in het feit dat hij echt met een verloren dienstwapen van de politie rondloopt. La Haine maakt pijnlijk duidelijk dat iedereen, de hangjongeren, relschoppers en politieagenten allemaal slachtoffer en tegelijkertijd aanstichter zijn van zinloze gewelddadigheid. "De wereld is van u," valt op een groot reclamebord te lezen als de jongens onderweg zijn naar Parijs. Deze lege leus heeft totaal geen betekenis voor Vinz, Hubert en Saïd die juist slachtoffer zijn van dit kapitalistische systeem. Zo kun je niet om de vele politieke boodschappen van La Haine heen. De radicale kracht en energie die deze film drijft, is de reden dat deze film nog steeds zo hard binnenkomt. De creatieve keuzes in de cameravoering, montage en acteerwerk zorgen ervoor dat deze film ook over vijfentwintig jaar nog fris, energiek en relevant over zal komen.