Regie: Ivy Meeropol | Scenario: Seth Bomse en Ivy Meeropol | Speelduur: 88 minuten | Jaar: 2023

Even de statistieken doornemen. De kans dat je door een haai wordt aangevallen, ongeacht de afloop, is 1 op 3,7 miljoen. Om het in perspectief te plaatsen: je wordt eerder geraakt door de bliksem of komt eerder om in een auto-ongeluk. Natuurlijk zijn er meer blikseminslagen of motorvoertuigen dan haaien in omloop, maar dan nog moet de in ogen van velen agressieve vissensoort een reden hebben om een mens aan te vallen.

De Amerikaanse staat Massachusetts loopt uit in een haakvormig schiereiland met de naam Cape Cod. Niet geheel ontoevallig ligt het schiereiland ten noorden van Martha's Vineyard, het eiland waar Steven Spielberg Jaws op film zette. Er zwemmen veel witte haaien voor de kust van Cape Cod en al ging het bijna tachtig jaar goed: in vrij korte tijd vielen 'Great Whites' surfers en mensen aan. In september 2018 had dit een fatale afloop toen de jonge zwemmer Arthur Medici werd belaagd.

De autoriteiten, toeristen en bewoners van het gebied waren in alle staten. Het was te makkelijk om de haaien de schuld te geven, dus werd gezocht naar andere oorzaken en vooral methoden om herhaling te voorkomen. Een belangrijk aspect was het feit dat het jagen op zeehonden is gestopt en er hierdoor meer natuurlijke prooien voor de witte haaien voorhanden kwamen. Als preventieve maatregel begon een programma waarbij de haaien werden getagd en hun aanwezigheid in de kustwateren kon worden gemonitord met behulp van de app Sharktivity.

De documentaire After the Bite doet precies wat de titel al suggereert: het somt op hoe de lokale autoriteiten omgaan met de mogelijkheid van een haaienaanval. Er wordt met vlaggen gewerkt om badgasten te waarschuwen, waarbij een zwemverbod van een uur wordt ingesteld zodra er een haai in de wateren is gespot. Het zicht op de statistieken wordt gaandeweg steeds meer naar de achtergrond verdrongen.

De sensatiezucht druipt er allesbehalve vanaf, maar de makers verliezen steeds meer de hoofdlijn uit het oog. Vooral de ecologische boodschap en de invloed van klimaatverandering, waardoor diersoorten hun heil en voedsel steeds meer op ongebruikelijke plekken moeten vinden, zijn er met de haren bijgesleept. Dit heeft tot gevolg dat After the Bite steeds meer stuur- en richtingloos aanvoelt en bovendien wegvaart van wat de makers nou eigenlijk wilden vertellen.

Jaws en alle slappe aftreksels ervan hebben de reputatie van de witte haai weinig goed gedaan. Er wordt weliswaar niet naar de horrorklassieker verwezen, maar vrijwel iedereen heeft de film in het achterhoofd als er over haaien wordt gesproken. Het was dan ook geen slechte zaak geweest als er meer aandacht zou worden besteed aan een gebalanceerde blik op het wezen van de haai. Als aan het einde een walvis die aan een natuurlijke dood is gestorven komt bovendrijven en de haaien het kadaver aanvreten wordt duidelijk dat deze prachtige dieren toch voornamelijk bezig zijn met voedsel verzamelen en niet met het knabbelen aan de tenen van angstige zwemmers.

After the Bite is te zien bij HBO Max.