In thuis- en geboorteland Japan geniet het monster der monsters Godzilla een ware cultstatus. De ware fan loopt weg met de oude films, waarvan de eerste uit 1954 dateert, waarbij het door radioactieve straling uit de kluiten gewassen monster nog werd gespeeld door een man in een pak die door een miniatuurstad denderde. Inmiddels is de techniek voortgeschreden en komt de ultieme vertegenwoordiger van de Japanse monsterfilm, kaiju geheten, uit de computer rollen. Waar je ook komt in Japan, overal kom je 'Gojira' tegen.
Godzilla Minus One markeert de zevenendertigste film uit de serie, als je ook de veel minder populaire Amerikaanse versies en crossovers meerekent. De film haakt handig in op het feit dat Godzilla volgend jaar zeventig kaarsjes op zijn gigantische verjaardagstaart omver mag lopen. De actiefilm van Takashi Yamazaki komt uit de ouderwetse Toho-stal en is de eerste van de reeks die zich in het verleden afspeelt.
Japan ligt er na de Amerikaanse (atoom)bombardementen van de Tweede Wereldoorlog verwoest bij. In de nadagen van de oorlog heeft de laffe en angstige kamikazepiloot Kōichi zijn toevlucht gezocht tot het fictieve eiland Odo onder het mom van technische problemen met zijn toestel. Veel rust is de piloot niet gegund wanneer het eiland wordt aangevallen door Godzilla die geen enkel leven spaart op Kōichi en een technicus na.
Kōichi was al niet in de weggelegd voor kamikaze, maar worstelt met schuldgevoelens als hij goed en wel is teruggekeerd naar zijn thuisbasis in Tokio. De stad ligt in puin en tussen de brokstukken ontdekt hij de jonge Noriko en een kind dat niet het hare is. Terwijl de liefde tussen Kōichi en Noriko opbloeit vindt de ex-piloot een baan aan boord van een mijnenveger. Zijn collega's geloven zijn verhalen over de monsteraanval op het eiland uiteraard niet, maar het duurt niet lang voordat Godzilla weer van zich laat horen.
Het naoorlogse Japan vormt een troosteloze aanblik in de krachtige regie van Yamazaki. Terwijl de bevolking het leven weer probeert op te pakken, loert de volgende dreiging alweer om de hoek. Het fenomeen Godzilla kan je al opvatten als het vleesgeworden antwoord op en verwerkingsmechanisme van de Japanse bevolking op de oorlog en de verschrikkingen van de atoombom. Tot op de dag van vandaag werkt de dubieuze rol die het land speelde nadat het zich bij de nazi's aansloot door in de Japanse samenleving.
Het opgelopen nationale trauma, dat het midden houdt tussen schuldgevoel en schaamte, laat Yamazaki op kleine schaal terugkomen in de levenshouding van Kōichi. De filmmaker werkt dan ook toe naar een onvermijdelijke revanche van zijn hoofdpersoon die niet alleen voor zichzelf wat te bewijzen heeft maar in overdrive gaat in zijn missie het ganse land te redden. De ontreddering is namelijk groot met de bombardementen op Hiroshima en Nagasaki vers in het achterhoofd die abrupt een einde maakten aan de Tweede Wereldoorlog.
Nu Godzilla uit hetzelfde nucleaire hout gesneden lijkt te zijn, is de parallel met de atoombom snel gelegd. Ook de hoofdstad is flink gebombardeerd en het stof is nog niet gaan liggen of Godzilla banjert door de laatste overgebleven ruïnes. Ondanks, of misschien wel dankzij de historische links die Yamazaki legt, is Godzilla Minus One bovenal een spectaculaire actiefilm geworden waar ook nog een waarschuwing voor herhaling van het verleden in schuilt. Het mysterie rondom het titulaire monster wordt langzaam prijsgegeven en voedt het publiek met voldoende adrenaline en spektakel.
Hoe een onvoorstelbaar gevaar tot in de haarvaten van een maatschappij doordringt wordt wel duidelijk wanneer Godzilla het heeft voorzien op een metrostel en de inzittenden op honderden meters hoogte laat bungelen voor hun leven. De wetenschappers breken zich ondertussen het hoofd hoe de nieuwe dreiging het hoofd te bieden. Dat dit alles toewerkt naar een ware heldendaad van Kōichi moge duidelijk zijn. De speciale effecten doen niet onder voor die van Hollywood en het onvoorstelbaar dat het budget ongeveer net zo hoog is als de Amerikanen alleen al aan catering zouden uitgeven.
Godzilla Minus One verscheen begin november in de Japanse bioscopen waar het ondanks het wat archaïsche taalgebruik een knetterend succes werd. Doordat Yamazaki de vaderlandse oorlogswonden combineert met een universeel verhaal mag deze ook bij westerlingen niet ontbreken op de aankomende jaarlijstjes.
