52 Tuesdays
Recensie

52 Tuesdays (2013)

Intiem portret van een gezin, waarvan de moeder bezig is met een geslachtsverandering en de dochter zichzelf ontdekt. Gefilmd op tweeënvijftig dinsdagen.

in Recensies
Leestijd: 3 min 41 sec
Regie: Sophie Hyde | Cast: Tilda Cobham-Hervey (Billie), Del Herbert-Jane (Jane/James), Mario Späte (Harry), Beau Travis Williams (Tom), Imogen Archer (Jasmine), Sam Althuizen (Josh), e.a. | Speelduur: 114 minuten | Jaar: 2013

Op papier is het Australische dagboekdrama 52 Tuesdays een behoorlijk gekunstelde toestand. Dit geldt niet alleen voor de wijze waarop debutante Sophie Hyde het verhaal benaderde, maar ook voor de wijze waarop ze de boel op film zette. Dat is ook waar deze twee aspecten samenvallen. Gedurende een jaar besloot Hyde elke dinsdag met haar ploeg opnames te maken, ongeacht wat er die week te filmen viel. De rest van de dagen werden gevuld met het uitdelen van een weekscript, repetities, het uitzoeken van locaties, planning en montage. Dit alles gebeurde in chronologische volgorde. Plotmatig zien we dat moeder en dochter Jane en Billie elke dinsdag van 14:00 tot 22:00 uur tijd met elkaar doorbrengen. De cast is grotendeels onervaren en onderling met elkaar bevriend. Het heeft geleid tot een wonderlijk persoonlijk portret van een complexe gezinsrelatie dat uniek in zijn soort is.

Er is nogal wat aan de hand in de levens van de twee dames. Billie gaat bij haar vader wonen, omdat haar lesbische moeder Jane een belangrijke knoop heeft doorgehakt die niet alleen een grote impact op haarzelf maar ook op de levens van iedereen om haar zal gaan hebben. Jane heeft namelijk besloten om een man te worden. Bij dat proces kan ze alle tijd en ruimte gebruiken en Billie niet alle aandacht geven die ze verdient. Bovendien woont haar lambal van een broer ook nog eens onder hetzelfde dak. De verandering van Jane naar James wordt door intimi en familieleden eigenlijk verrassend gemakkelijk geaccepteerd. Terwijl haar moeder met hormoontherapieën en operaties belangrijke stappen zet in haar zoektocht naar geluk, verkent en ontdekt haar zestienjarige dochter de ware betekenis van vriendschap, volwassenheid en seksualiteit.

Je hoeft je niet onnodig bezig te houden met de vraag of Hyde zich wel aan haar afspraken houdt. De dinsdagen die beginnen in augustus worden met datum genoemd en aan het begin en het eind van 52 Tuesdays genummerd. Wat aanvankelijk aanvoelde als een pedante gimmick weet de filmmaakster vlug van zich af te schudden. En dan te bedenken dat de opmerkelijke structuur er eerst was en dat daarna pas de personages en het verhaal werden ingevuld. Hyde had de durf mee te gaan met haar gevoel en het perspectief van de personages te verleggen, zonder de emoties en rode draad uit het oog te verliezen. Vaak lopen dit soort gewaagde experimenten faliekant mis, maar 52 Tuesdays is een project dat tot stand is gekomen door middel van een bijzondere wisselwerking van alle betrokken acteurs en crewleden. Geforceerd is het nooit, onbevangen vrijwel voortdurend en daar gaat een ongekende kracht vanuit.

Opvallend aan deze goudeerlijke en sympathieke mooie kleine productie is dat de voor velen wereldschokkende geslachtsverandering haast nog minder aandacht krijgt dan de belevenissen van een pubermeisje op weg naar het echte leven dat omgeven is van inschattingsfouten, verkeerd aangevoelde instincten en druk van haar omgeving. Billie sluit vriendschap met twee schoolgenoten, een jong stel dat haar al snel betrekt in hun amoureuze ontdekkingstocht. De mooie intieme scènes die dit oplevert zijn heerlijk onconventioneel, op momenten aandoenlijk naïef en bij vlagen confronterend. Er zijn opmerkelijke overeenkomsten aan te wijzen tussen de transformaties die de twee hoofdpersonen doormaken. Beide keuzes hebben onvermijdelijke consequenties voor de lijdende voorwerpen zelf, maar ook voor hun relatie. Billie haalt zich de woede van haar ouders op de hals als ze doorschiet in haar openhartigheid die ze documenteert met haar videocamera.

Hyde werkte grotendeels met onbekende amateurs, maar dat valt er niet aan af te zien. De jonge Tilda Cobham-Hervey is in de rol van Billie een verpletterend vertederende verschijning. Een pitte jongedame die de onzekerheden van de adolescentie prachtig invoelbaar weet te maken. Haar directe tegenspeler, Del Herbert-Jane, in het werkelijke leven ook transgender, weet op een discrete en respectvolle manier aanschouwelijk te maken dat het leven van een transgender niet enkel draait om uiterlijke kenmerken of naar welke wc je mag gaan. De weg die James bewandelt kent grote parallellen met het bewustwordingsproces van dochter Billie. Sophie Hydes eerste speelfilm ontwikkelde zich gaandeweg steeds meer vanuit het gezichtspunt van de tiener Billie. Het is een gewaagde keuze om niet zoiets groots als een geslachtsverandering naar de voorgrond te trekken. Het leverde de Australische filmmaakster een belangrijke prijs op tijdens een voorgaande editie van Sundance.