Recensie

Il Capitale Umano (2013)

Italiaans drama over een tragisch ongeluk en de weerslag die dat heeft op de levens van twee families.

in Recensies
Leestijd: 3 min 35 sec
Regie: Paolo Virzì | Cast: Fabrizio Bentivoglio (Dino), Matilde Gioli (Serena), Valeria Bruni Tedeschi (Carla), Fabrizio Gifuni (Giovanni), Valeria Golino (Roberta), Guglielmo Pinelli (Massimiliano), e.a. | Speelduur: 111 minuten | Jaar: 2013

Als je door toedoen van een ander het loodje legt, hebben je nabestaanden vaak recht op een immateriële schadevergoeding. Zaken als gederfde inkomsten en levensverwachting spelen een rol bij het vaststellen van de hoogte van het smartengeld. Alsof een verloren mensenleven in geld uit te drukken valt met een formule. Toch verschijnt aan het eind van de boekverfilming Il Capitale Umano een bedrag in beeld. Het is de financiële compensatie voor de dood van een kelner die in het begin van de film met zijn fiets van de weg wordt gedrukt door een automobilist. Wie de man precies is en wie hij precies achterlaat, wordt nauwelijks duidelijk. De horecaman is enkel een middel om het drama aan te jagen. De tekst met het bedrag dat de aftiteling aankondigt, dient niet louter als verklaring van de filmtitel. Het menselijk kapitaal waarnaar verwezen wordt, is namelijk breder te trekken. Want hoe vallen de vele levens van de leden van twee Italiaanse families die zijdelings met het ongeval te maken hebben te wegen?

De neurotische makelaar Dino probeert een slaatje te slaan uit de relatie tussen zijn dochter en de zoon van een steenrijke Milanese magnaat. Als Dino zijn kroost afzet bij de riante villa van Giovanni, komt hij met de zakenman in contact en al snel op de tennisbaan te staan. Dino ziet een investering in de zaakjes van Giovanni wel zitten en sluit er stiekem een hoge lening voor af. Ondertussen gaat het tussen Dino’s dochter Serena en Giovanni’s onbezonnen zoon Massimiliano eigenlijk helemaal niet lekker. Bovendien heeft zoonlief iets te maken met het ongeluk waarmee dit Italiaanse drama opent. Wat zijn betrokkenheid precies behelst, blijft lang in nevelen gehuld. Daarnaast leidt Giovanni’s mooie ‘trophy wife’ Carla een zo mogelijk nog ongelukkiger leven. Haar bestaan fleurt op als ze bij toeval op een instortend theater stuit. Ze besluit zich te ontfermen over de schouwburg en waant zich weer even het centrum van de belangstelling als ze allerlei artistieke vrienden over de vloer krijgt.

Il Capitale Umano is de verfilming van een Amerikaanse roman van de hand van auteur en filmcriticus Stephen Amidon. Regisseur Paolo Virzì besloot het dramatische strijdtoneel te verplaatsen naar het hedendaagse Italië. Hij doet dit door zijn publiek een viertal hoofdstukken voor te schotelen die elk vanuit het perspectief van een personage worden verteld. De aanpak leidt vooral tot de gimmick dat Virzì situaties waarin de paden van de hoofdpersonen elkaar kruisen vanuit verschillende hoeken laat zien. Een leuk gegeven, maar daar redt Virzì het alleen niet mee. Hoe knap het technisch ook is aangepakt, het kunstje gaat al snel vervelen omdat het afleidt van de hoofdmoot. Vorm boven inhoud. De filmmaker worstelt met de vraag hoe hij zijn drama moet aanvliegen. Dino is vooral een lachwekkend en sneu mannetje dat achter zijn rug om door Giovanni en zijn vrouw wordt uitgelachen. Zijn personage, waarmee afgetrapt wordt, zorgt voor een valse start door het hoge Woody Allen-gehalte. Hiermee bouwt Virzì weinig krediet op om de echte pijn van de hoofdpersonen op geloofwaardige wijze te kunnen blootleggen.

Valeria Bruni Tedeschi, oudere zus van ex-presidentsvrouw Carla en het Europese antwoord op Gillian Anderson, trekt de scheve schaats van de openingsakte nog enigszins goed. De actrice, vooral bekend van haar werk in Frankrijk, speelt een getormenteerde echtgenote die op het materiële vlak niets te klagen heeft, maar zich niet gezien en gewaardeerd voelt. Haar huwelijk is een façade die ze met strak gezicht ophoudt, maar waar veel leed achter schuilgaat. Haar ondanks goed gezelschap eenzame scènes vormen de hoogtepunten van Il Capitale Umano. De beslommeringen en uitspattingen van Dino’s dochter Serena die erop volgen boeien een stuk minder, omdat ze enkel lijken te dienen om de whodunit die zich telkenmale opdringt te kunnen oplossen. Dit Italiaanse drama kent schakeringen uiteenlopend van een televisiesoap tot een redelijk dramatische opera. Het centrale thema omvat de geheimen die mensen erop nahouden en de bochten waarin zij zich wringen om hun eigen hachje te redden en hun sores weg te moffelen. De uitwerking is bij vlagen meeslepend, maar het geheel is omkleed met te veel franje.