Recensie

Argo (2012)

De derde speelfilm van regisseur Ben Affleck is een ijzersterk geacteerde mix van drama, politiek en een klein beetje humor gevangen is een treffend tijdsbeeld. De finale is zenuwslopend.

in Recensies
Leestijd: 3 min 47 sec
Regie: Ben Affleck | Cast: Ben Affleck (Tony Mendez), Bryan Cranston (Jack O’Donnell), Alan Arkin (Lester Siegel), John Goodman (John Chambers), Clea DuVall (Cora Lijek), e.a. | Speelduur: 120 minuten | Jaar: 2012

In 1997, toen Bill Clinton de dienst uitmaakte in het Witte Huis, werden de details van een ultrageheime CIA-operatie uit 1980 uit de doeken gedaan. De Amerikanen waren weliswaar bekend met de uitkomst van een reddingsactie van zes van hun landgenoten uit de ambtswoning van de Canadese ambassadeur in Teheran, maar de ware toedracht was zeventien jaar lang geheim gehouden. De Iraniërs waren woest op de Amerikanen omdat zij onderdak boden aan de gevluchte sjah, een dictator die na de revolutie aan de kant was gezet. Onder het nieuwe, streng religieuze bewind van de ayatollah werd de Amerikaanse ambassade in de Iraanse hoofdstad door een razende menigte bestormd. Zes medewerkers wisten te ontsnappen naar wat officieel geldt als Canadees grondgebied, maar ze konden geen kant op.

De CIA heeft een wel heel uitzonderlijke manier gevonden om het zestal veilig op het vliegtuig naar de Verenigde Staten te krijgen. In een brainstormsessie passeren allerlei tactieken de revue om de bevrijdingsoperatie, uiteraard onder valse voorwendselen, op poten te zetten. Agent Tony Mendez komt uiteindelijk op het lumineuze idee om met Hollywood in de arm een nepfilm op poten te zetten. Voor de locaties van het sterk op Star Wars geënte sciencefictionavontuur met de titel Argo besluit hij locaties te scouten in Iran. De zes voortvluchtige Amerikanen komen in dit plan uitstekend van pas en mogen zich een valse Canadese identiteit aanmeten. Om zo geloofwaardig mogelijk over te komen wordt in aanwezigheid van de media een tafellezing van het script georganiseerd, verschijnt er een artikel in vakblad Variety en worden er zelfs storyboards getekend.

Geen vrees als je het nooit (bewust) hebt meegemaakt, of hebt zitten slapen tijdens de geschiedenislesjes over het Midden-Oosten. Argo, de vrije verfilming van de waargebeurde feiten - niet de nepfilm waar het allemaal om draait - trapt af met een in geanimeerde storyboards uitgewerkte opsomming van de relevante historische feiten van Iran. Vervolgens worden we middenin de volksbelegering van de Amerikaanse ambassade geworpen en grijpt regisseur Ben Affleck je met zijn derde speelfilm gelijk bij de kladden. Met een aantal ferme actieshots weet Affleck je te doordringen van de ernst van de situatie. Belangrijke documenten worden door met angstzweet doordrenkte ambassademedewerkers in de papierversnipperaar gegooid. De opstandelingen confisqueren het gebouw en nemen de achtergebleven Amerikanen in gijzeling. Verderop in Teheran worden kinderen gerekruteerd om de reepjes papier met belangrijke geheime informatie en de foto's van de zes gevluchte ambassademedewerkers weer in elkaar te puzzelen.

Affleck zet de chaotische en explosieve politiek-diplomatieke situatie in Iran af tegen de ogenschijnlijk veel luchtigere pogingen van Hollywood om met een zo geloofwaardig mogelijke filmproject op de proppen te komen. Alan Arkin, naar verluidt de eerste acteur die werd gecontracteerd voor Argo, speelt een creatieve, vlotgebekte filmregisseur die best wil meewerken aan het optuigen van een nepfilm, maar dan ook alleen als het goede nep is. Hij wordt geflankeerd door make-upspecialist John Goodman, Mendez’ directe contactpersoon. De komedie die het duo oproept, krijgt echter niet de overhand. Het wordt pas echt linke soep als Mendez in Iran aankomt en het verstopte zestal moet instrueren om zo geloofwaardig mogelijk over te komen. Een geënsceneerde excursie naar filmlocaties en een huishoudster met goede oren en wellicht losse lippen leveren bijvoorbeeld zenuwslopende momenten op. Dat Argo naast intrige en drama bovenal een nagelbijtende thriller is wordt duidelijk in de weergaloze slotakte, waarin alle ijzersterke plotlijntjes samenkomen.

Affleck vertelt het complexe verhaal in duidelijke episodes, zonder de impact van de situatie te onderschatten. De privésituatie van Mendez wordt tot een minimum beperkt, waarmee al te persoonlijk sentiment wordt voorkomen. Argo pakt naar Europese smaak wel een tikkeltje te Amerikaans en patriottistisch uit. Dat wordt ook wel duidelijk uit de kritiek van Canada dat hun buurland het echt niet allemaal alleen voor elkaar heeft gebokst. Het resulteerde in een nuancerende slottekst dat de oorspronkelijke reddingsoperatie een knap staaltje internationale samenwerking was. Affleck heeft met wat technische foefjes en door de kunst elders af te kijken geprobeerd om wat sfeer en visuele plaatjes betreft aan te sluiten bij de politieke en diplomatieke thrillers uit de jaren zeventig en tachtig. Een scheepslading brillen, baarden, snorren en pruiken maakt het plaatje compleet. Maar zelfs zonder deze stilistische middelen is Argo na Gone Baby Gone en [/i]The Town[/i] weer het bewijs dat de regisseur Affleck meer geslaagd is dan de acteur, ondanks zijn uitstekende invulling van de hoofdrol.