Little Black Spiders
Recensie

Little Black Spiders (2012)

Intens en dromerig drama over het lot van zwangere meisjes in het katholieke Vlaanderen eind jaren zeventig. Ongrijpbaar en invoelbaar tegelijk.

in Recensies
Leestijd: 2 min 41 sec
Regie: Patrice Toye | Cast: Line Pillet (Katja), Charlotte de Bruyne (Roxane), Dolores Bouckaert (Cecilia), Ineke Nijssen (Simone), e.a. | Speelduur: 90 minuten | Jaar: 2012

In het bekrompen katholieke Vlaanderen van de jaren zeventig en tachtig was het eigenlijk ondenkbaar dat ongehuwde jonge vrouwen zwanger werden. Het gebeurde natuurlijk wel, maar het strenge milieu had hier zo zijn eigen oplossingen voor. Aborteren was echter ondenkbaar, want in strijd met de wet. De minderjarige meisjes werden anoniem opgevangen op de zolder van een ziekenhuis. De zuster die hun zwangerschap overzag behandelde de meisjes met volle discretie en regelde adoptiegezinnen als de bevalling eenmaal in het noorden van Frankrijk had plaatsgevonden. Er werd zelfs gezorgd voor een valse identiteit en geboortebewijs voor de kindjes.

De Vlaamse regisseuse Patrice Toye las ruim tien jaar geleden het verhaal van de meisjes die in het Maria Middelares ziekenhuis in Lommel werden opgevangen en voorbereid op het moederschap. Het maakte diep indruk op de filmmaakster wier werk vaak draait om de zoektocht naar identiteit. Het duurde echter even voordat Toye vond dat ze het verhaal op de juiste manier kon vertellen. Haar derde speelfilm introduceert fictieve personages in een wereld die, hoe onwaarschijnlijk het ook is, gebaseerd is op de harde werkelijkheid.

We maken het allemaal mee door de ogen van Katja, een levenslustig zwanger meisje dat haar intrek in het ziekenhuis neemt. In het begin is ze op haar hoede, vooral ook omdat ze met enige terughoudendheid en scepsis door de andere bewoonsters wordt begroet. De zusters van het ziekenhuis proberen Katja een warm verblijf te bieden, waarin ze alle ruimte krijgt om zich lichamelijk en geestelijk voor te bereiden op haar zwangerschap. Katja krijgt bovendien volop de ruimte om zich te ontplooien. Het biedt de andere meiden een prettig verzetje, waardoor ze al snel met de nieuwkomer weglopen. De zusters gaan een heel eind mee in Katja's creatieve geest, maar houden er ook een geheime agenda op na.

Little Black Spiders is onwerkelijk, dromerig en ongrijpbaar. Het doet wat betreft sfeerzetting en sereniteit van de hoofdpersoon sterk denken aan Sofia Coppola's debuut The Virgin Suicides. We zien hier een jonge vrouw op het keerpunt van haar leven, gevangen in het schemergebied tussen haar eigen levendige fantasie en de kille brute buitenwereld. De meiden klampen zich aan elkaar vast. Ze zijn lotgenoten en zielsverwanten, gestuurd door hun emoties en hormonen. Het zijn nog meisjes die in versneld tempo vrouwen moeten worden, sterk en kwetsbaar tegelijk.

Toye weet de anonieme meisjes van Lommel, die misschien nu wel bewust moeder zijn, een gezicht te geven. Met haar smetteloze bescheiden regie permitteert ze zich slechts zelden extraverte uitspattingen, bijvoorbeeld wanneer de meiden een haast ritueel toneelstuk uitvoeren. Het geeft enig inzicht in hun potentie en innerlijke drang en stemt hoopvol over hoe ze hun toekomst tegemoet zullen treden. Little Black Spiders laveert continu tussen incidenteel uitzinnig invoelbaar en enigszins afstandelijk en abstract. De vele bewuste tegenstrijdigheden in de karakters van de meisjes en in de opbouw naar het confronterende einde blijven ongemakkelijk aanvoelen, wat waarschijnlijk precies is waar Toye op uit is geweest. Het mooie hiervan is dat elke toeschouwer zijn of haar eigen kijkervaring opdoet. De keerzijde is dat Toyes dappere drama niet iedereen zal kunnen aanspreken.