¡Vivan las Antipodas!
Recensie

¡Vivan las Antipodas! (2011)

Documentaire over geografische tegenpolen is visueel indrukwekkend en vakkundig in elkaar gezet, maar duurt desondanks te lang om de aandacht vast te blijven houden.

in Recensies
Leestijd: 2 min 12 sec
Regie: Victor Kossakovsky | Speelduur: 108 minuten | Jaar: 2011

Aan vindingrijkheid ontbreekt het Victor Kossakovsky zeker niet. Voor zijn documentaire Tishe! filmde hij bijvoorbeeld een jaar lang wat er onder het raam van zijn appartement gebeurde. Schijnbaar alledaagse taferelen vormde hij om tot een triest, soms absurdistisch portret van St. Petersburg. En wat te denken van zijn korte documentaire Svyato, waarin hij zijn kind voor het eerst kennis laat maken met zijn eigen spiegelbeeld. De regisseur hield spiegels in zijn huis voor zijn zoontje verborgen, om later te kunnen registreren hoe de tweejarige knul zou reageren op zichzelf. Een intrigerend document leverde dat op. In vijfenveertig minuten ziet de kijker hoe een kleuter zich langzaam bewust wordt van zichzelf en hoe zijn blik op de wereld voorgoed verandert. Een simpel idee, met een fascinerende en vertederende werking.

Ook voor zijn nieuwste documentaire vond Kossakovsky een origineel uitgangspunt. Antipoden: plaatsen op de wereld die geografisch gezien elkaars tegenpolen zijn. De regisseur bezocht acht plaatsen en zette ze in zijn documentaire tegenover elkaar. Hawaï tegenover Botswana, een klein gehucht in Argentinië tegenover metropool Shanghai, et cetera. Visueel gezien levert het een pakkende film op, maar inhoudelijk zakt het geheel helaas te snel in.

Om contrasten en overeenkomsten tussen zijn vier paar antipoden te benadrukken, werkt Kossakovsky regelmatig met spiegelingen, draait hij de camera ondersteboven of monteert hij op fraaie wijze beelden samen die op het eerste oog niets met elkaar te maken hebben. Alles deed hij zelf. Naast regie kroop hij ook achter de camera en de montagetafel. Zijn documentaire is vooral in zijn beeldtaal doordacht en krachtig uitgevoerd. Het ontbreekt jammer genoeg aan een pakkende, overtuigende boodschap.

Het uitgangspunt voor ¡Vivan las Antipodas! nodigt natuurlijk ook uit om mooie plaatjes te maken, maar veel verder dan dat komt de filmmaker niet. Het geheel blijft toch vooral aan de oppervlakte hangen. Kossakovsky krijgt het voor elkaar om sterk contrasterende plekken visueel met elkaar te verbinden en zo de aarde kleiner en minder verdeeld te laten lijken. Dat is knap, maar hoe interessant is het om levens tegenover elkaar te zetten die niets met elkaar te maken hebben, behalve hun gespiegelde positie ten opzichte van elkaar?

Het lijkt dan ook niet te gaan om de inwoners van de verschillende steden en dorpjes, maar om de kijker een nieuw perspectief op de wereld aan te reiken. Een nieuwe blik op het alledaagse, zoals hij bijvoorbeeld ook eerder bij zijn zoontje deed. In dit geval wekt dat helaas een stuk minder fascinatie en emotie op. Vindingrijk en vaardig gemaakt is het wel, maar de vraag is of de kijker daar voor de volle speelduur in mee kan gaan.