Relic
Recensie

Relic (2020)

Australische horror valt misschien wel het meest in de smaak bij mensen die niet dol zijn op dit genre.

in Recensies
Leestijd: 3 min 38 sec
Regie: Natalie Erika James | Scenario: Natalie Erika James, Christian White | Cast: Emily Mortimer (Kay), Bella Heathcote (Sam), Robyn Nevin (Edna), Jeremy Stanford (Alex), Chris Bunton (Jamie), e.a.| Speelduur: 89 minuten | Jaar: 2020

Je zou Relic kunnen omschrijven als een horrorfilm voor mensen die niet per se van horror houden. Dat betekent allerminst dat hij behoort tot de zogenaamde categorie van 'elevated horror', waar goed gemaakte horrorfilms met enige inhoud de afgelopen jaren steevast toe werden veroordeeld. Een onzinnig label, want goede horror is er altijd geweest en serieuze thematiek heeft in dit genre altijd een plek gehad. 'Elevated horror' is een marketingterm voor mensen die zich te goed voelen voor horrorfilms, net zoals het o zo serieus klinkende 'graphic novel' is bedacht om mensen die neerkijken op stripverhalen te verleiden. Nee, Relic is in de basis gewoon een vrij traditionele horrorfilm, die enkel in zijn uitvoering opvallend timide blijkt. Daarmee zal hij waarschijnlijk niet enorm in de smaak vallen bij genreliefhebbers die anderhalf uur stevig willen griezelen, maar misschien wel bij kijkers voor wie dat minder prioriteit heeft.

Het Australische Relic is her en der al vergeleken met The Babadook en Hereditary, en tot op zekere hoogte gaat die vergelijking best op. Het betreft namelijk een bovennatuurlijk familiedrama waarin veel van de spanning rust op onderlinge verhoudingen. Het verhaal vangt aan wanneer de alleenwonende weduwe Edna vermist raakt, waarna haar dochter Kay en kleindochter Sam haar woning en de omringende bossen uitkammen om haar terug te vinden. Hoewel het nooit volledig wordt uitgesproken, valt op te maken dat moeder en dochter niet geheel op één lijn zitten, al was het maar omdat Sam haar moeder steeds bij haar voornaam blijft aanspreken. Wanneer Edna na een paar dagen ineens weer opduikt, krijgen de dames geen verklaring voor haar afwezigheid. Wel wordt het Kay al snel duidelijk dat er iets niet helemaal in orde is met haar moeder.

Sam is minder gealarmeerd en wijt Edna's afwijkende gedrag aan haar hoge leeftijd. Niet onredelijk, aangezien veel van Edna's doen en laten uiterst bekend voor zal komen bij eenieder met een (groot)ouder die een beetje de weg begint kwijt te raken. Schrijver-regisseur Natalie Erika James baseerde het verhaal op haar ervaringen met een grootmoeder die aan alzheimer leed, waardoor ze haar kleindochter niet meer herkende. Die situatie beschouwde James als een groter verlies dan wanneer haar grootmoeder gewoon was overleden. Alzheimer zou bij Edna een logische diagnose zijn, met haar stemmingswisselingen en vergeetachtigheid, maar op basis van de beelden en het geluid zal de kijker wel doorhebben dat het een horrorfilm betreft en de verklaring dus in de bovennatuurlijke hoek moet worden gezocht.

Aldus zijn er wat echo's van de eerste helft van The Exorcist, zij het met omgedraaide rollen: het is ditmaal niet de moeder die het beangstigende gedrag van haar dochter poogt te doorgronden, maar een volwassen dochter die haar bejaarde moeder aan iets onverklaarbaars dreigt te verliezen. Relic biedt daarmee een soort omdraaiing van de horrortraditie van het enge kind, maar draait eveneens om de cyclus waarin ouders en kinderen altijd verstrengeld zijn; hoe je als je kind op een zeker moment de ouderrol voor je eigen ouders moet gaan vervullen. Dit levert een fijne scène op waarin Edna haar dochter vraagt om onder haar bed te kijken, omdat zich daar iets engs bevindt. Dit tafereel is met kleine kinderen dusdanig vertrouwd dat het bijna alleen nog maar als parodie wordt uitgevoerd, maar Relic weet hier zowaar toch iets spannends van te maken.

James onthoudt zich van luidruchtige schrikmomenten en mikt meer op onprettige en benauwende taferelen. Vooral in de tweede helft verlaat de film nauwelijks nog Edna's huis, dat een hoop onprettige plekken blijkt te hebben, waardoor hij steeds meer opschuift richting een gebruikelijke spookhuisfilm. Het siert James dat ze haar planken nooit van al te dik hout zaagt, maar de keerzijde van die aanpak is dat de film nooit écht spannend wordt. Het lijkt er echter op dat James zich daarvan bewust is en er vrede mee heeft. Want net wanneer je denkt dat Relic het gebruikelijke ongeïnspireerde horrorfilmeinde heeft gehad, krijgt het verhaal een bizar staartje dat de nadruk verlegt naar het tragische element. Door op zo'n ongebruikelijke noot te eindigen, is het moeilijk geen respect te koesteren voor Relic en valt het eigenlijk best te vergeven dat hij niet helemaal werkt als horrorfilm.