Nyad
Recensie

Nyad (2023)

De kracht van acteertalent: het gevoel van lichamelijke uitputting komt sterk over, zelfs zittend in een bioscoopstoel.

in Recensies
Leestijd: 3 min 9 sec
Regie: Elizabeth Chai Vasarhelyi, Jimmy Chin | Scenario: Julia Cox| Cast: Annette Bening (Diana Nyad), Jodie Foster (Bonnie Stoll), Rhys Ifans (John Bartlett), Luke Cosgrove (Luke Tipple), Erica Cho (Naomi), e.a. | Speelduur: 121 minuten | Jaar: 2023

Niet lang geleden circuleerde een bericht op sociale media over een jongeman die er na ruim tweeduizend pogingen eindelijk in slaagde om zijn skateboard in de lucht een rondje te laten draaien onder zijn voeten. Hij was tijdens oefenen al meermaals in het ziekenhuis beland met gebroken botten en hersenschuddingen. 'Geef nooit op' was de boodschap, en internet liep ermee weg. Er zijn ook mensen (zoals bovengetekende) die zeggen: "Het is een stuk sterker als je erkent dat je ergens het talent niet voor blijkt te hebben."

Diana Nyad is een bestaand persoon die op haar vierenzestigste haar grootste uitdaging overwon: zwemmen van Cuba naar Florida (ruim honderdzestig kilometer, ongeveer de afstand tussen Amsterdam en Sittard). Ze schreef een boek over deze ervaring, dat als basis dient voor deze film.

Het was haar vijfde poging en Nyad heeft het recht om door te zetten aangezien ze zichzelf als topzwemmer al had bewezen. En dat op zo'n leeftijd en, zoals zij het zelf aangeeft, als vrouw. Na een mislukte poging was er zelfs een jongedame die het ook probeerde en faalde. Het is ruim twee dagen zwemmen! Dat betekent dus ook wakker blijven, in die koude, zoute zee.

Nyad slaagt erin om zowel de hindernissen van deze uitdaging als de fysieke uitputting treffend over te brengen, zonder dat het voor de kijker té heftig wordt. Maar het komt aan, met name de aanslag op Nyad zelf omdat Annette Bening (American Beauty, Captain Marvel) het uitmuntend speelt. Aan haar zijde als coach staat Jodie Foster, die na meer dan vijftig jaar acteerervaring nog steeds weet te verrassen met subtiele trekjes om haar personage treffend te karakteriseren.

In plaats van te wachten tot het einde opent de film meteen met beelden van de echte Diana Nyad. Ze bieden informatie over haar prestaties en laten zien hoe ze is als mens. Aan de ene kant recht voor z'n raap, maar ook speels. Die kenmerkende toon blijft aanwezig tijdens de rest van de vertelling. Nyad grapt graag, maar is ook een prima doelwit voor droge opmerkingen van anderen. Vooral als het aankomt op hoe doodserieus ze zich opstelt tegenover haar doel.

Niet dat het geen drama is. Nyad heeft een extreem traumatische gebeurtenis gehad, en het scenario gebruikt dit respectvol en motiverend om haar overwinning op emotioneel vlak behoorlijk wat extra gewicht te geven. Het blijven vasthouden en vechten hield haar tegen, het loslaten en delen zal haar kracht geven.

Het draagt bij aan de inhoud van de film. Want los van de spanning of Nyad het gaat halen en het medeleven omdat beide actrices hun rollen perfect vertolken, is er niet veel meer dan 'kijk eens waartoe een mens in staat is met een flinke dosis doorzettingsvermogen is'. Het is zeker niet niks, maar ook weer geen wereldschokkende gebeurtenis.

De film gaat niet in op het positieve effect van Nyads ongeëvenaarde prestatie, want veel impact had die niet. Ook niet binnen haar eigen team; de crewleden krijgen zeker wat aandacht en ze zijn mensen van vlees en bloed, maar als de reis voorbij is houdt het op voor ze. Gelukkig krijgen ze wel erkenning, want zonder hen was het niet mogelijk geweest.

Nyad is als film die een ervaring weergeeft fantastisch omdat de beleving werkelijkheid wordt. Als film met een dieper verhaal krijgt hij een dikke voldoende maar niet meer dan dat. De boodschap 'geef nooit op' blijft echter altijd het gevaar met zich meebrengen dat sommigen die ergens geen talent voor hebben toch blijven doorzetten, terwijl ze hun tijd beter kunnen besteden aan iets waar ze wel goed in zijn.